به گزارش «اخبار خودرو»،هم‌راستا با سایر بخش‌های حمل‌ونقل عمومی کشور، ناوگان اتوبوسرانی نیز طی این سال‌ها به فرسودگی رسیده است و شرایط چندان رضایت‌بخشی را تجربه نمی‌کند. این در حالی است که تولیدکنندگان اتوبوس در کشور به‌ویژه در بخش خصوصی برخلاف سایر تجاری‌سازان داخلی، توان بالایی برای تولید بدون وابستگی به شرکای خارجی دارند؛ بسیاری از قطعات این خودروها در کشور داخلی‌سازی می‌شوند که همین موضوع می‌توانست راه نجاتی برای تولیدکنندگان این بخش باشد، اما به نظر می‌رسد کم‌لطفی‌های دولت و سایر سازمان‌ها به‌عنوان خریداران این خودروها و استقبال عده‌ای از واردات اتوبوس‌های کارکرده، باعث شده تا شرایط اتوبوس‌سازان کشور بغرنج باشد.
فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی تهران و سایر کلانشهرها
معاون حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران به‌تازگی خبر از فرسودگی 72 درصدی این ناوگان در پایتخت داده است. این در حالی است که وضعیت سایر شهرها نیز بهتر از تهران نیست و می‌توان رقم 72 درصدی را به سایر شهرهای بزرگ هم نسبت داد. براساس آن‌چه سیدمناف هاشمی اعلام کرده است؛ درحال‌حاضر 5323 دستگاه اتوبوس و 311 دستگاه مینی‌بوس در تهران تردد دارند. وی عنوان کرده؛ متوسط عمر ناوگان اتوبوسرانی به 13.01 سال رسیده و تعداد اتوبوس‌های فرسوده 3840 دستگاه است.
چرا وضعیت ناوگان اتوبوسرانی به این‌جا رسید؟
آن‌چه به‌عنوان فاکتور اصلی فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور در تمام سگمنت‌ها شناخته می‌شود، تاثیرپذیری صنعت تجاری‌سازی کشور از تحریم‌ها و وابستگی تولیدکنندگان داخلی به خودروسازان بین‌المللی و خارجی است. آن‌طور که مناف هاشمی اعلام کرده است؛ از سال 96 هیچ‌گونه اتوبوسی از سوی دولت تحویل ناوگان اتوبوسرانی نشده است؛ یعنی هم‌زمان با اعمال دوباره تحریم‌ها، چنان جو سنگینی بر صنعت اتوبوس‌سازی کشور حاکم شده که برخلاف دوره نخست تحریم‌ها، این تولیدکنندگان موفق به تولید اتوبوس نشده‌اند. از سوی دیگر، عدم سفارش‌گذاری از سوی سازمان‌های مربوط برای خرید این اتوبوس‌ها، مزید بر علت شد تا تقاضا برای تولیدکنندگان این بخش به حداقل برسد و در کنار نبود حمایت کافی از سوی دولت، این صنعت را با مشکلات بسیاری همراه کند.
بیکاری اتوبوس‌سازان با نبود بودجه برای خرید اتوبوس
درحال‌حاضر اتوبوس‌سازان بسیاری در کشور وجود دارند که نیازمند سفارش از سوی دولت و شهرداری‌ها هستند. تعداد بسیاری از شهرها و شهرداری‌ها در کشور نیاز مبرم به این خودروها دارند، اما طی سال‌های اخیر کمترین توجهی به نوسازی و ورود اتوبوس‌های جدید به شهرهای کوچک و بزرگ کشور شده است. واحدهای تولیدکننده اتوبوس در کشور به دلیل عدم سفارش‌گذاری یا دیگر فعال نیستند یا با کمترین ظرفیت و بنا به سفارش‌های موردی کار می‌کنند. این درحالی است که این شرکت‌ها ظرفیت بسیار بالایی برای تولید اتوبوس در کشور دارند. کمبود و نبود بودجه مناسب در سال‌های اخیر باعث شده است تا تولید اتوبوس روند منفی داشته باشد و این احتمال وجود دارد که در آینده‌ای نه چندان دور تولیدات به صفر برسد.
سنگ‌اندازی در مسیر تولید به امید واردات
هرچند در این بین بسیاری معتقدند که بودجه و پول برای خرید اتوبوس از شرکت‌های داخلی وجود دارد، اما برخی افراد مانع این کار شده‌اند تا بتوانند اتوبوس‌ها دست دوم خارجی از کشورهایی مانند روسیه و بلاروس و... وارد کنند. استقبال از واردات خودروها نشان از آن دارد که عده‌ای سودجو و منفعت‌طلب توانسته‌اند صنعت اتوبوس‌سازی را به بهانه نبود توان تولید داخل متوقف کنند و دنبال راهی برای واردات این خودروها به کشور باشند. به نظر می‌رسد وزارت صمت باید در حوزه تولید اتوبوس نیز ورود کند و تمام تمرکز خود را روی بخش خودروهای سواری قرار ندهد. درواقع در این حوزه نیز باید استراتژی مشخصی اجرایی شود.
تبصره‌هایی که می‌تواند نوسازی اتوبوس‌ها را تسریع کند
کارشناسان صنعت خودرو و فعالان حوزه خودروهای تجاری پیشنهادهای مختلفی را برای فعال‌سازی این بخش طی ماه‌های باقی‌مانده از سال و همچنین برای سال آینده پیشنهاد داده‌اند. بحث بودجه و کمبود نقدینگی موردی است که به گفته کارشناسان می‌توان با به‌کارگیری منابع اوراق مشارکت برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی از آن استفاده کرد. همچنین باید از قوانین، دستورالعمل‌ها و تبصره‌هایی که در گذشته وجود داشته اما به‌نوعی بلااستفاده باقی‌مانده است، بهره جست؛ تبصره 19 بودجه کل کشور برای خرید ناوگان اتوبوس برقی و تبصره 18 بودجه کل کشور در راستای بازسازی یک‌هزار دستگاه ناوگان فرسوده اتوبوس ازجمله تبصره‌های قانونی است که می‌توان به آن استناد کرد. همچنین تهاتر 375میلیارد تومان مطالبات حسابرسی‌شده یارانه بلیت اتوبوسرانی از دولت تا پایان سال 96 ازجمله راهکارهای توسعه و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی است.
