به گزارش «اخبار خودرو»، ناوگان‌های حمل‌ونقل عمومی کشور طی سال‌های اخیر به فرسودگی بسیاری رسیده‌اند. این موضوع که پیش از این در میان خودروهای باری سروصدای بسیاری برپا کرده بود، طی سال‌های اخیر در ناوگان مسافری کشور نیز بسیار گسترش پیدا کرده و در مقایسه با سال‌های گذشته بیشتر شده است. شاید بتوان این وضعیت را در آغاز تحریم‌های خارجی و عدم حمایت ازسوی سازمان‌های مربوط و دولت از تولیدکنندگان اتوبوس و مینی‌بوس در کشور دانست.
پیش از این ناوگان اتوبوسرانی کشور در بخش درون‌شهری دچار فرسودگی شده بود اما امروز شواهد حاکی از آن است تحریم‌ها و افزایش قیمت اتوبوس‌ها باعث شده است توان خرید متقاضیان در بخش برون‌شهری نیز کاهش یابد. بنابراین می‌توان گفت اتوبوسرانی کشور در شرایطی است که هم در بخش برون‌شهری و هم در بخش درون‌شهری با کمبود خودرو و فرسودگی روزافزون روبه‌رو است.
نیاز ناوگان درون‌شهری به 35هزار دستگاه اتوبوس
خرداد ماه امسال بود که معاون عمرانی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های سراسر کشور تقویت اعلام کرد: «درحال‌حاضر بخش اعظم دستگاه‌های اتوبوس و مینی‌بوس درون شهری به بازسازی و نوسازی نیاز دارد.» وی گفت: «ظرفیت موجود دستگاه‌های اتوبوس در کشور حدود ۲۰هزار دستگاه و نیاز کلی کشور ۳۵هزار دستگاه است و برای همین گسترش و تقویت حمل‌ونقل عمومی مورد توجه بیشتری قرار گیرد.»
ازسوی‌دیگر فرسودگی در بخش درون‌شهری به وضعیت بحرانی اتوبوس‌هایی که در شهرها تردد می‌کنند، دامن زده است. پیش از این که تولیدکنندگان توان تولید انواع مختلف اتوبوس و تامین قطعات مورد نیاز را از طریق همکاری با شرکت‌های خارجی و همکاران اروپایی و چینی خود داشتند اما نبود سفــــارش مستمر از سوی شهرداری‌هـــــــا به‌عنوان اصلی‌ترین مشتریان آن‌ها باعث شده بود تا تولید در این بخش به کمترین میـــــــزان خود طی دوران فعالیت این خودروسازان برسد.
این در حالی است که از سال 97 به بعد و هم‌زمان با آغاز دوباره تحریم‌ها، اتوبوس‌سازانی که از بحران‌های قبلی بیرون نیامده بودند، با مشکلات جدیدتری دست‌وپنجه نرم کردند.
همین موضوع باعث شده است نوسازی ناوگان درون و برون‌شهری از طریق مدل‌های ساخت داخل به حداقل برسد. آن‌طور که گفته می‌شود، شهـــرداری‌ها حدود 10سال اخیر هیچ مدل جدیدی را به ناوگان عرضه نکرده‌اند که باعث شده است مدل‌های موجود در ناوگان از سن فرسوگی عبور کنند.
تردد 180هزار اتوبوس فرسوده در شهرها و جاده‌ها
در بخش اتوبوس‌های بیرون‌شهری نیز فرسودگی بیداد می‌کند. فرسودگی اتوبوس‌های مسافربری به‌عنوان یکی از معضلات جدی سیستم حمل‌ونقل کشور به خصوص در جاده‌ها شناخته می‌شود. در واقع تمام مشکلات بخش درون‌شهری در میان ناوگان برون‌شهری نیز دیده می‌شود، علاوه‌بر آن متولی نوسازی ناوگان درون‌شهری شهرداری‌ها در کنار دولت است اما ناوگان برون‌شهری اکثرا باید به‌دست بخش خصوصی و مالکان همان خودروها انجام شود. این در حالی است که با افزایش بی‌رویه قیمت محصولات چه مدل‌های وارداتی و چه مدل‌های ساخت داخل، توان خرید متقاضیان به حداقل ممکن در سال‌های اخیر رسیده است. پیش از این یکی از کارشناسان صنعت خودرو اعلام کرده بود: «قریب به ۳۰۰ هزار خودرو فرسوده تجاری که ۶۰ درصد آن‌ها را اتوبوس‌های شهری و برون‌شهری تشکیل می‌دهند؛ همچون تهدیدی آشکار در خیابان‌ها و جاده‌های کشور به جابه‌جایی مسافر مبادرت دارند.»
افزایش قیمت و نبود قوانین
قیمت اتوبوس، اصلی‌ترین دلیلی است که در این مدت باعث شده خرید و تقاضای این خودروها در بخش برون شهری به شدت کاهش پیدا کند.
سرپرست سازمان حمل‌ونقل بار و مسافر شهرداری کرج با بیان اینکه طی چند سال گذشته قیمت اتوبوس به شکل سرسام‌آوری افزایش داشــــته است، گفت: «قیمت اتوبوسی که در دوره قبل شورا یک‌میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومـــــان بود حالا به 4میلیارد و ۳۰۰میلیون تومان رسیده است.»
در شرایطی که پاندمی کرونا میزان سفرها و تعداد مسافران را با کاهش همراه کرده و کسب‌وکار متقاضیان این خودروها را دچار افت کرده، قیمت بالای خودروها و جهش قیمتی آن‌ها باعث شده است قدرت خرید مالکان خودروهای فرسوده به حداقل ممکن برسد.
بسیاری از این افراد ترجیح می‌دهند تا با همان خودروهای قدیمی به درآمدزایی بپردازند. این در حالی است که قوانین سختگیرانه‌ای هم برای جلوگیری از تردد این خودروها وجود ندارد. نبود قوانین، کاهش توان خرید مدل‌های صفرکیلومتر و عدم حمایت‌های دولتی مستمر برای خرید این خودروها و ارائه تسهیلات کافی موجب شده تا انگیزه‌های نوسازی ناوگان در بخش برون‌شهری هم‌پای مدل‌های درون‌شهری از بین برود.
