به گزارش «اخبار خودرو»،تا همین چندسال پیش این‌طور به‌نظر می‌رسید که ما با دو جایگزین بالقوه برای سوخت‌های فسیلی سروکار داریم: الکتریسیته و هیدروژن. گزینه هیدروژن طرفداران و موافقان بسیاری داشت و به‌باور طرفداران این سوخت می‌توان آن را همانند سوخت‌های فسیلی در باک خودرو ریخت و به‌جای گازهای سمی، از اگزوز انتظار آب خالص را داشت. چنین سوختی یک گزینه عالی برای داشتن آینده‌ای پاک به‌نظر می‌رسد که در آن ما همچنان به‌استفاده از خودروها ادامه می‌دهیم؛ اما دیگر در آن خبری از آلاینده‌ها نیست. همچنین درمقایسه با انتظاری که باید برای شارژ شدن باتری خودروهای برقی کشید، هیدروژن گزینه بسیار مناسب‌تری به‌نظر می‌رسد. اما حالا کاملا مشخص است که خودروهای برقی دست بالا را در جایگزینی وسایل نقلیه خواهند داشت. با این‌که برخی فعالان صنعت‌خودرو امیدوارند بتوانند با تغییرات جزئی مثلا در موتور دیزلی آن‌ها را هیدروژن‌سوز کنند، اما در اینجا خواهیم دید که چرا اکثر افراد دیدی نسبتا منفی به‌هیدروژن به‌عنوان سوخت دارند.
سلطه خودروهای برقی بر بازار
تا پایان سال 2019 تنها هفت‌هزار و 500 دستگاه خودرو هیدروژنی درسراسر جهان به‌فروش رسیده بود و این درحالی است که تا پایان سال 2018 درسراسر جهان پنج‌میلیون دستگاه خودرو برقی پلاگین فروخته شده بود و میزان فروش این نوع خودروها از آن زمان سیری صعودی داشته است. درسال 2021 سهم بازار خودروهای تمام‌الکتریکی از فروش جهانی خودرو به 8.1 درصد رسید و در این سال 5.5 میلیون‌دستگاه خودرو تمام‌برقی فروخته شد که نسبت به‌رقم 3.1 میلیونی در سال پیش از آن رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. سهم بازار خودروهای تمام‌الکتریکی به‌رقیبی جدی برای خودروهای سوخت فسیلی بدل شده و در این میان مشخص است که گزینه‌های پیل‌سوختی به‌جایگاه خاصی دست پیدا نکرده‌اند. تویوتا یکی از خودروسازانی بود که اعتقادی راسخ به‌آینده خودروهای پیل‌سوختی (هیدروژنی) داشت و در سال 2011 کانسپت بسیار موفق FCV-R را معرفی کرد که به‌تولید مدل میرای انجامید و در سال 2015 به‌بازار عرضه شد. نسل دوم این خودرو نیز درسال 2021 به‌بازار فرستاده شد. هوندا نیز دو مدل پیل‌سوختی را تولید کرده: کلاریتی فیول سل و FXC کلاریتی. هیوندای نیز مدل پیل‌سوختی توسان را ساخته است. بنابراین به‌طور مشخص چندمدل قابل عرضه از این نوع خودرو در بازار موجود بوده و تمام این خودروها قابلیت استفاده روزمره را داشته‌اند؛ آن هم با در نظر گرفتن این‌که میرای با یک بار سوختگیری قابلیت پیمایش بیش از 500 کیلومتر و هوندا کلاریتی قابلیت پیمایش 588 کیلومتر را به‌رانندگان عرضه می‌کنند.
بمب متحرک!
بنابراین با در نظر گرفتن راحتی آن‌ها چرا خودروهای پیل‌سوختی نتوانستند درمسیر موفقیت خودروهای برقی پیش بروند؟ ژوئن 2019 می‌تواند پاسخی قاطع به‌این سوال باشد. در این روز یک کارخانه پتروشیمی که به‌تولید هیدروژن مشغول بود در سانتاکلارای کالیفرنیا منفجر شد و دست کاربران سوخت هیدروژنی را در حنا گذاشت. درست چند روز بعد از آن هم یک ایستگاه سوختگیری هیدروژنی در ساندویکای نروژ طعمه حریق شد. این دو حادثه پی‌درپی این حقیقت را آشکار کرد که هیدروژن در مقام یک گاز قابل انفجاری می‌تواند سوختی بسیار خطرناک باشد. البته تاکنون خبری در رابطه با انفجار خودروهای هیدروژنی منتشر نشده و باک‌های هیدروژن با بهره‌گیری از الیاف کولار در برابر انفجار مقاوم شده‌اند. اما چنین رویدادهایی می‌تواند به‌از بین رفتن اعتماد مردم به‌این سوخت دامن بزند.
کارایی پایین
هرچند نگرانی‌ها درباره ایمنی، دلیل اصلی عدم‌استقبال از هیدروژن به‌عنوان سوختی برای حمل‌ونقل نیست و اگر یکی از اهداف اصلی ما از روی آوردن به‌جایگزین‌هایی برای سوخت‌های فسیلی نجات دادن سیاره باشد، با در نظر گرفتن مراحل موجود میان تولید برق تا تبدیل شدن آن به‌نیروی رانش، خودروهای برقی به‌لحاظ بهره‌وری انرژی گزینه‌های بسیار بهتری هستند. در خودروهای برقی از هنگامی که الکتریسته تولید می‌شود تا زمان رسیدن به‌محل شارژ خودروها تنها حدود پنج درصد از انرژی به‌هدر می‌رود. مراحل شارژ و خالی شدن شارژ نیز حدود 10 درصد دیگر از این انرژی را تلف می‌کند. درنهایت نیز موتور خودرو شما پنج درصد دیگر از این انرژی را هنگام راندن ماشین به‌هدر می‌دهد. به‌این ترتیب درمجموع 20 درصد از انرژی تولیدشده برای خودرو هدر می‌رود. هرچند در مدل‌های پیل‌سوختی شما نخست باید از طریق فرآیند الکترولیز (برق‌کافت) الکتریسیته را به‌هیدروژن بدل کنید که تنها 75 درصد کارایی دارد. گاز هیدروژن باید فشرده، خنک و منتقل شود که این نیز به‌هدر رفتن 10 درصد دیگر از انرژی می‌انجامد. فرآیند تبدیل مجدد هیدروژن به‌الکتریسته نیز تنها 60 درصد کارایی دارد که پس از آن موتور پنج درصد دیگر آن را نیز برای تبدیل به‌نیروی رانش هدر می‌دهد. درمجموع 62 درصد از انرژی در این میان از بین می‌رود که سه‌برابر بیشتر از میزان هدر رفتن انرژی در خودروهای برقی است. این بیانگر بهره‌وری پایین این خودروهاست و اگر شما رویای آینده‌ای پاک را در سر دارید، چندان نمی‌توانید روی این فناوری حساب کنید؛ آن هم با در نظر گرفتن این‌که درحال حاضر 95 درصد هیدروژن مورد استفاده از منابع سوخت فسیلی بهره می‌برند. با وجود همه این‌ها نمی‌توان منکر کاربرد این فناوری شد و تنها می‌توان امیدوار بود که با تغییر فرآیند تولید و جلوگیری از خطرات بالقوه و هدر رفتن انرژی شاهد استفاده بیشتر از این سوخت در آینده صنعت حمل‌ونقل باشیم.
