به گزارش «اخبار خودرو»،بازار خودرو سال ۱۴۰۱ را توفانی آغاز کرد. بررسی قیمت خودرو در هفته‌های اخیر سیر صعودی آن را نشان می‌دهد. قیمت خودرو روزانه در حال افزایش است و به نظر می‌رسد عرضه‌ای هم در هفته‌های ابتدایی به بازار انجام نخواهد شد. رشد بهای خودرو در بازار در حالی شدت گرفته است که برخی با مخالفت با واردات و تامین کسری بازار از این طریق به نابسامانی بیشتر در بازار دامن می‌زنند. این در حالی است که واردات خودرو می‌تواند تاثیر مثبتی بر کاهش قیمت برخی خودروها داشته باشد. ضمن اینکه بازار تشنه عرضه بیشتر خودرو است و در این بین می‌توان بخشی از کسری بازار را با واردات پوشش داد. درخصوص وضعیت بازار خودرو از سال گذشته و همچنین بررسی بازار در روزهای نخست سال با سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران به گفت‌وگو پرداختیم.
بازار خودرو در سال۱۴۰۰ چه شرایطی پیدا کرد؟
در سال ۱۴۰۰ بازار خودرو دارای فرازونشیب‌های بسیاری بود. شرایط در طول سال گاهی خوب و گاهی نامناسب بود.
گرچه اسفندماه بازار خودرو با آرامش سپری شد، اما در سال گذشته به‌طور کلی رکود کامل بر بازار حکمفرما و قیمت‌ها نیز افزایشی بود. از مردادماه تا بهمن سال گذشته قیمت‌ها به‌شدت افزایشی بود اما در اسفندماه قیمت‌ها کمی عقب‌نشینی کرد، هرچند همچنان اختلاف ۷۰ تا ۸۰درصدی بین قیمت کارخانه و بازار وجود داشت.
در سال۱۴۰۱ بازار خودرو چه روندی را در پیش گرفته است؟
سال جدید بسیار توفانی آغاز شده است. بررسی قیمت‌ها در بازار خودرو طی روزهای اخیر نسبت‌به ۲۵ اسفندماه سال گذشته نشان از افزایش ۲۰ تا ۳۰میلیون‌تومانی دارد. در بخش خودروهای مونتاژی نیز افزایش قیمتی تا ۵۰میلیون‌تومان را در بازار می‌بینیم.
روند بازار برای خودروهای وارداتی که طی این سال‌ها دست‌به‌دست شده، چگونه بوده است؟
درخصوص خودروهای وارداتی ابتدا باید گفت که تهیه آن‌ها به‌صورت کارکرده بسیار راحت‌تر از یک خودرو صفرکیلومتر ارزان داخلی است؛ زیرل خرید خودروهایی مانند ۲۰۶، پارس و سمند به‌مراتب سخت‌تر از مدل‌های وارداتی است.
درحال‌حاضر وقتی مشتری برای خرید خودروهای صفرکیلومتر داخلی به ما مراجعه می‌کند، باید با افراد بسیاری برای تهیه این خودروها رایزنی کنیم. به‌طور کلی در قیمت خودروهای وارداتی خیلی تغییری نداشته‌ایم. خودروهای مونتاژی هم در بازار بسیار کم شده‌اند. خودرویی مانند هایما که در اسفندماه تا ۸۱۰میلیون هم عقب‌نشینی کرده بود، در سال جاری تا ۹۰۰میلیون تومان هم قیمت دارد.
علت روند افزایشی در قیمت خودرو را چه می‌دانید؟
خودرو هم مانند هر کالای دیگری اگر گرفتار وقفه در عرضه شود، با افزایش قیمت در بازار مواجه می‌شود. اما قیمت همین کالا در صورتی که با عرضه مناسب و سریع همراه باشد، کاهش پیدا می‌کند. در بازار خودرو هم درحال‌حاضر شرایط به همین صورت است؛ اگر بازار را بررسی کنید، متوجه می‌شوید خودرویی در سال ۱۴۰۱ فاکتور نشده و اگر هم مواردی بوده، بسیار کم است. افرادی هم که این خودروها را در اختیار دارند، قیمت بالایی برای آن‌ها تعیین کرده‌اند و عجله‌ای برای فروش ندارند. این نابسامانی که در بازار خودرو طی سال جاری یا در سال‌های اخیر وجود داشته است، به عرضه ناکافی خودرو برمی‌گردد. اگر نیاز بازار به خودرو در سه سال گذشته تامین می‌شد، هیچ‌گاه این اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار ایجاد نمی‌شد. خودرو ۲۰۶ تیپ۲ که در کارخانه ۱۴۹میلیون تومان قیمت دارد، در بازار به قیمت ۲۸۰میلیون عرضه می‌شود؛ یعنی ۱۳۱میلیون تومان بیشتر از نرخ کارخانه. این پول از جیب مصرف‌کننده نهایی که نمی‌تواند در قرعه‌کشی برنده شود اما احتیاج به خودرو دارد، خارج می‌شود. دلیل اینکه چرا خودرو ۱۴۹میلیون تومانی با ۱۳۱میلیون بهای بیشتر به مصرف‌کننده می‌رسد، به عرضه کم آن بازمی‌گردد. قانون‌گذار باید نیاز بازار را بسنجد و نسبت به نیاز کالا به بازار عرضه کند.
به نظر شما نیاز بازار به خودرو چقدر است؟
نیاز بازار ایران به خودرو بالاتر از ۱.۳میلیون دستگاه است. اما در چند سال گذشته خودروسازان سالانه حدود ۸۰۰هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند. بنابراین هر سال حدود ۴۰درصد کمتر از نیاز بازار تولید شده است. این آشفتگی و نابسامانی به دلیل کمبود عرضه خودرو است. اگر واقعا نمی‌توانیم نیاز بازار را تامین کنیم، باید اجازه دهیم خودرو وارد شود. چه خودرو صفرکیلومتر و چه خودرو کارکرده نیاز بازار را برطرف می‌کند و با این کار می‌توان بازار را تنظیم کرد. درحال‌حاضر مشتری با پول سانتافه، خودرو چینی می‌خرد. قیمت پایه سانتافه 2022 از ۲۶هزار دلار آغاز می‌شود. اگر این خودرو را ۳۰هزار دلار درنظر بگیریم، با دلار ۳۰هزار تومانی ۹۰۰میلیون تمام می‌شود که با این پول در ایران می‌توان یک کراس‌اوور چینی خرید. دور از انصاف است که مصرف‌کنندگان ایرانی باید این همه برای این خودروها هزینه کنند. کارشناسان و سیاست‌گزاران باید بررسی دقیق‌تری داشته باشند تا خودرو هم مانند کالاهای دیگر با قیمت منطقی به دست مشتری برسد.
درحال‌حاضر صحبت از واردات ۷۰ تا 100 هزار دستگاه خودرو به کشور شده است. آیا این تعداد خودرو در صورت ورود پاسخگوی نیاز بازار خواهد بود؟
عطش بازار به حدی است که حتی اگر ۱۰۰ دستگاه خودرو هم وارد شود، گام مثبتی در بازار خواهد بود. درست است که ۷۰هزار دستگاه برای این بازار شاید رقم بالایی نیست، اما در فرایند واردات شاید این رقم بیشتر هم شود. احتمال دارد بخشی از تحریم‌ها هم برداشته شوند. بسیاری از مشکلات کشور به تحریم‌ها بازمی‌گردد. اگر به قبل از شروع تحریم‌ها نگاهی بیندازیم، می‌بینیم بازار تا این حد آشفته نبود. یعنی چه در خودروهای داخلی و چه خودروهای مونتاژی شاهد این اختلاف قیمت نبودیم و نهایتا ۵ تا ۱۰درصد فاصله وجود داشت. اما حالا فاصله قیمتی به بیش‌از ۸۰درصد رسیده است.
به نظر شما فرآیند واردات چگونه باید باشد تا نتیجه بهتری از آن گرفته شود؟
به نظرم نباید واردات را انحصاری کنند. هر شخص حقیقی و حقوقی باید بتواند نسبت به واردات خودرو اقدام کند. یعنی کسی که توان مالی دارد خودرو را با هزینه خود وارد کرده و از آن استفاده کند، نه اینکه واردات را انحصاری کنیم تا عده‌ای بتوانند خودرو وارد کنند.
شما سال‌هاست در بازار خودرو فعالیت دارید. اگر واردات قطعی شود، چه نوع خودروهایی باید برای واردات مدنظر قرار گیرند و هدف اصلی چه خودروهایی باید باشد؟
در یک کلام؛ خودرو ارزان. هرچند باید به سلیقه‌ها احترام گذاشت، اما باید در وهله اول خودروهای ارزان برای واردات مدنظر قرار بگیرد و درنهایت خودروهای لوکس و گران. اکثریت جامعه ما خودرو ارزان سوار می‌شوند. برای مصرف‌کننده ایرانی قیمت پایین با کیفیت مناسب اولویت دارد. ابتدا باید به این نیاز جواب مثبت بدهیم. خودروهای بسیاری را می‌توان بین 10 تا 20 هزار دلار انتخاب و وارد کشور کرد. حتی درصورتی‌که دلار 30هزار تومان قیمت داشته باشد، باید در واردات خودروهای ارزان تعرفه را کاهش دهند تا به مصرف‌کنندگان فشاری وارد نشود. واردات این خودروها به نفع قطعه‌سازان و خودروسازان داخلی هم است. این تولیدکنندگان در این صورت می‌توانند با شرکت‌های خوشنام وارد مذاکره شوند و محصولات خوبی را تحویل مشتریان دهند. امیدواریم قانون‌گذاران بپذیرند انحصار باید بشکند. هر وزیری به دنبال مبارزه با انحصار است، اما همچنان انحصار وجود دارد. تا زمانی که انحصار باشد، پیشرفتی نخواهیم داشت و همه‌چیز به ضرر مصرف‌کننده تمام خواهد شد.
خودروسازان می‌گویند با زیان تولید می‌کنند. آیا با افزایش قیمت، عرضه هم افزایش می‌یابد؟
در مقایسه با بسیاری از خودروسازان جهانی، هزینه تمام‌شده برای ما بسیار بالاتر است. دلیل این موضوع آن است که ما مدیریت هزینه انجام نداده‌ایم. مدیریت، حرف اول را در هزینه می‌زند. نباید تمام هزینه‌ها را از مصرف‌کننده بگیرید. مصرف‌کننده گناهی نکرده است که هزینه‌ها را بالا ببریم و همه را از او دریافت کنیم. شرکت‌های بزرگ از سال 2010 به بعد در سال چه اندازه رشد قیمت داشته‌اند؟ این در شرایطی است که تغییرات بسیاری را در مدل‌ها و بدنه و بخش فنی آن‌ها اعمال کرده‌اند، اما افزایش قیمت چشمگیری نداشته‌اند. برندهای خوشنام مانند تویوتا اصلا افزایش قیمت نداشته‌اند. چراکه هزینه مربوط به تغییرات آن‌ها به چشم نمی‌آید. در کشور اما کوچک‌ترین تغییر، قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. چراکه مدیریت هزینه وجود ندارد. بسیاری از کشورها که خودروسازی آن‌ها گران تمام می‌شد، عقب‌نشینی کردند. خودروسازها باید پاسخگوی کیفیت خودروها و آمار تصادفات و نقص‌های فنی باشند و باید خسارت پرداخت کنند.
پیش‌بینی شما از بازار 1401 چیست؟
بازار به عوامل مختلفی بستگی دارد و چندان قابل پیش‌بینی نیست. عامل اصلی تاثیرگذار بر این بازار نرخ تورم است. اگر بتوانیم نرخ تورم را ثابت نگه داریم، در این بازار تاثیر تثبیتی خواهد داشت. اما در صورت بروز نوسانات ارزی و جهش نرخ تورم، بازار خودرو مستثنا نخواهد بود. چراکه خودرو برای مردم یک کالای سرمایه‌ای است که دلیل آن نیز به عرضه کم در سال‌های گذشته برمی‌گردد. اگر این کالا به اندازه کافی عرضه و وارد بازار شده و نیاز بازار تامین شود، مردم به چشم کالای سرمایه‌ای به آن نگاه نمی‌کنند و با کوچک‌ترین نوسان ارزی، این بازار به هم نمی‌ریزد.
