به گزارش «اخبار خودرو»،صحبت از محدود بودن واردات خودرو به محصولات 7 تا 25هزار دلاری و متوقف ماندن ورود برخی برندها مانند بنز، بامو و... باعث شد قیمت محصولات خودروسازان جهانی در بازار کشور افزایش چشمگیری داشته باشد و این اتفاق باعث محدودتر شدن طیف متقاضیان این خودروها شد. با افزایش قیمت یک خودرو، قطعا دایره مخاطبان آن محدودتر میشود و با پایینآمدن قدرت خرید خودروهای وارداتی، خریداران به خودروهای نیمهلوکسی روی میآورند که اغلب از چینیها باکیفیتتر هستند و در چنین شرایطی، انتخابشان گزینه منطقیتری بهنظر میرسد. بابک صدرایی، فعال و کارشناس حوزه خودرو در این خصوص معتقد است: «معضل بزرگ صنعت خودرو در ایران نوع نگاه مسئولان وزارت صمت به این صنعت است؛ زمانی که کارشناسان این حوزه میگویند میخواهیم صنعت خودرو را رشد بدهیم یا کیفیت را ارتقا بدهیم، تنها به یک عامل اشاره میکنند و آنهم آزادسازی واردات است. درحالیکه طی دو دهه گذشته شاهد بودیم این صنعت در مقابل ورود تکنولوژیهای نوین واکنشی از خود نشان نداده است.» صدرایی در ادامه افزود: «قطعا آزادسازی واردات، یکی از عوامل موثر است، اما نمیتواند تنها عامل اصلی و راهکار باشد و صرفا با آزادسازی واردات، رشد کیفی تحقق پیدا نمیکند.» وی در پاسخ به این پرسش که آیا با آزادسازی واردات موافق هستید، گفت: «من با آزادسازی واردات موافق هستم و در شرایط فعلی، اگر واردات بهصورت انبوه و به تعداد بالا اجرا شود، حداقل میتواند تاثیر روانی مناسبی بر بازار بگذارد، اما تاثیر کاهشی نرخ محصولات را به دنبال نخواهد داشت.» در این میان، شنیدههایی نیز درخصوص رایزنی خودروسازان داخلی برای انتخاب شریک خارجی وجود دارد. گفته میشود؛ بازگشت فرانسویها و چینیهای بدعهد منتفی است و خودروسازان داخلی درپی انتخاب شریک جایگزین هندی یا روسی هستند. البته مذاکراتی با دو برند اروپایی که درحالحاضر مالک چینی دارند نیز در جریان است که احتمال میرود برند انگلیسی «امجی» و برند آلمانی «بورگوارد» آلمان باشند.
چه میزان از نیاز بازار با واردات محصولات خودروسازان جهانی تامین خواهد شد؟
موضوع اصلی نیاز واقعی متقاضیان خرید خودرو و هجوم سرمایهها به بازار محصولات بادوام است. به عقیده من؛ حداقل واردات تاثیرگذار در بازار ایران بالای ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دستگاه در سال است. اما بخشی از تقاضایی که الان برای خودرو در بازار کشور وجود دارد، بر اثر بیثباتی اقتصادی است.
حرکت سرمایهها بین بازارهای خودرو، ارز و طلا طی چند سال گذشته مصائبی را به این حوزهها تحمیل کرده، بهنظر شما چرا جذابیت بازار خودرو بیشاز دیگر بازارهای موازی بوده است؟
واقعیت این است که اقتصاد کشور ما، دچار تورم انتظاری شده و به طور مرتب قیمتها افزایش پیدا میکنند. وضعیت کنونی، مردم را تشویق میکند پولی را که در شرایط فعلی نمیتواند جذب تولید یا تجارت شود، سریعا به محصولات با دوام بالاتر تبدیل کنند. خودرو بهدلیل شرایط قیمتگذاری و تاثیرپذیری از تورم موردتوجه بسیاریاز صاحبان سرمایههای خرد قرار گرفته است. بنابراین، یک بخش از تقاضای بازار، مربوط به این بخش بوده و عاملی که همیشه باعث شده بازار خودرو، یکی از بازارهای جذاب ایران باشد، همین موضوع است. افراد مختلف، با هدف حفظ ارزش پول محصولات خودروسازان را میخرند و در پارکینگ منازل نگهداری یا از آن استفاده حداقلی میکنند، به امید اینکه قیمت خودرو افزایش
پیدا میکند.
آیا واردات خودرو میتواند نرخ خودرو را در بازار کاهشی کند؟
طی دو ماه اخیر، تورم شدیدی را در ارکان اقتصادی کشور مشاهده کردیم و بهطور کلی ۳۰ تا ۴۰درصد تورم داریم. قیمت مواد غذایی 2، 3 برابر شده و تورم در حال تعمیم و تسری به کالاها و خدمات مختلف است. پیشبینی میشود تا پایان سال، حداقل یک تورم ۴۰درصدی را تجربه کنیم. درعینحال، مذاکرات برجام نیز تا الان به نتیجه نرسیده و نرخ ارز در حال بالا رفتن است. ازسویدیگر، قیمت کالاهای مختلف در دنیا، در حال صعود بوده و حتی اگر خودرو هم وارد کنیم، با توجه به هزینههای داخلی این محصولات جز با قیمت بالا به دست متقاضیان نخواهد رسید. درنتیجه؛ واردات عامل کاهشی نرخ خودرو در بازار نخواهد بود، ولی از نظر روانی خوب است تعدادی خودرو وارد شود تا حداقل در شرایط فعلی، بازار اندکی از حالت رکود و بیرقابتی
خارج شود.
موضوع آزادسازی واردات خودرو زمانی به تایید هیات دولت رسید که تغییر عمدهای در شرایط اقتصادی و سیاست بینالمللی کشور اتفاق نیفتاده است. به نظر شما هدف دولت از آزادسازی واردات خودرو اقتصادی در این برهه زمانی چیست؟
واردات خودرو همیشه منبع تامین گسترده پول برای دولت بوده، پس هدف اصلی دولت همین است. دولت در واردات خودرو به دنبال آن است که بخشی از کسری بودجه خود را از طریق عوارض واردات تامین کند. در مورد خودرو اقتصادی هم باید بگویم؛ خودرویی که قابلعرضه در بازار ایران باشد، حدود ۱۵هزار دلار قیمت دارد، چنین خودرویی در بازار جهانی، اقتصادی است. در نظر داشته باشیم قیمت خودرو، در دنیا افزایش پیدا کرده و ۱۰ تا ۱۵درصد گران شده است. این افزایش قیمت خودرو در دنیا، به دلیل جنگ اوکراین، شیوع کرونا، تغییر بسیاری از پارامترهای جهانی و تورم ارزهای معتبر جهانی است. قیمت یک خودرو ۱۵هزار دلاری با نرخ ۳۰هزارتومان هر دلار، ۴۵۰میلیون تومان میشود. حال اگر یک خودرو ۱۵هزار دلاری با عوارض ۹۰ درصدی وارد کشور شود، قیمت آن در بازار بدون در نظر گرفتن سود واردکنندگان باتوجه به بحثهای حاشیهای مانند عوارض غیرمستقیم، بحث تعویض خودرو فرسوده، هزینه پلاک و شمارهگذاری خودرو، به ۹۰۰میلیون تا یکمیلیارد تومان میرسد.
موضوع واردات خودروهای اقتصادی بحث داغی را به وجود آورده است. بسیاری از متقاضیان خودرو بر این باورند خودروهایی مجوز واردات خواهند گرفت که در کلاس قیمتی محصولات خودروسازان داخلی دارای کیفیت بالاتر خواهند بود. به نظر شما چنین مجوزی به واردکنندگان داده خواهد شد؟
قطعا خیر. اصلا نمیتوانیم خودرویی وارد کنیم که در بازار ایران، یک خودرو اقتصادی باشد. وقتی میتوانیم ادعا کنیم خودرویی وارد میکنیم تا آحاد جامعه از آن استفاده کنند که قیمت آن در بازار ایران بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان تمام شود. توان خرید متقاضیان خودرو در کشور خرید محصولاتی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان است. با این شرایط و با این عوارض، اصلا نمیتوانیم خودرو وارداتی با این قیمت به بازار عرضه کنیم. جای تعجب دارد بعضی میگویند میتوانیم خودرو ۵هزار دلاری وارد کنیم. شاید بتوانیم با ۵هزار دلار، خودرو دستدوم خارجی تولید هفت یا هشت سال پیش و دارای گواهی سلامت بخریم و وارد کنیم، ولی هیچ شرکت خودروسازی معتبری، خودرو تولید سال ۲۰۲۲ میلادی و صفرکیلومتر را با قیمت ۵هزار دلار نمیفروشد. درنتیجه، نمیتوانید خودرو کمتر از ۱۰ تا ۱۲ هزار دلار پیدا کنید.
برخی کارشناسان معتقدند نباید برای واردات تکنولوژی و خودرو سراغ شرکای پیشین و خودروسازانی که در زمان تحریم به ایران پشت کردند، برویم. در این خصوص بحث جایگزینی خودروسازان هندی و روسی مطرح شده است. آیا کشوری مانند هند میتواند همپیمان خودروسازان داخلی باشد و محصولاتی قابلعرضه به بازار خودرو ایران داشته باشد؟
خودروسازی هند دو چهره متفاوت دارد؛ یک چهره که رنو را مونتاژ میکند و چهره دیگر که خودروهایی بیکیفیت برای مصرف طبقه فرودست همان کشور تولید میکند. باید دید منظور از همکاری با هند با کدام چهره صنعت خودرو هند است. البته از نظر مسائل تحریمی ما با هند مشکل داریم و این کشور، خود را متحد کشورهای غربی میداند. با اینحال، اگر خودروهای هندی وارد بازار ایران شوند، نمیتوانند در بازار ایران رقابت ایجاد کنند. خودرو هندی، تفاوت چندانی با خودرو تولید ایران که حدود ۵هزار دلار است، ندارد. در عمل، با واردات این نوع خودروها، ارز این مملکت را هدر میدهند و خودرو بیکیفیت و ناایمن وارد میشود که هیچ استانداردی ندارد. البته بعضی نیز مطرح کردهاند از روسیه، خودرو وارد کنیم. اساسا باید خودرویی وارد کنیم که استانداردهای روز دنیا را داشته باشد، باکیفیت باشد، بتواند رقابت ایجاد کند و به مصرفکننده داخلی و به خودروسازان نشان بدهد تحولات صنعت خودرو از نظر کیفیت، چگونه بوده است.
به نظر شما با واردات خودروهای ارزان، شرکتهای خودروسازی ایرانی برای تولید خودرو باکیفیت بالاتر تحریک نمیشوند؟
زمانی میتوانیم خودرو ارزان وارد کنیم که دولت اعلام کند تعرفه واردات را به حداقل میرساند. بهعنوانمثال، دولت باید تعرفه ۲۰ یا ۳۰درصدی تعیین کند و در آن حالت، صحبت وزیر صمت درست است. دراینصورت، خودروهای ۴۵۰میلیونتومانی برندهای تویوتا، کیا، هیوندای و رنو وارد بازار ایران میشود و ایرانخودرو با خودرو تارا با قیمت ۴۵۰میلیون تومان باید با آنها رقابت کند. در چنین شرایطی ایجاد بازار رقابتی، امکانپذیر است ولی زمانیکه تعرفههای بالا داریم و یکی از اهداف اصلی دولت، تامین درآمد از واردات است، عملا وقتی خودرو اکونومی خارجی نیز وارد ایران شود، به یک خودرو مایل به لوکس تبدیل میشود.
راهکار پیشنهادی شما به مسئولان امر برای کاهش التهابات ناشیاز ممنوعیت واردات خودرو در کشور چیست؟
هرچه سریعتر زمینه واردات خودرو باکیفیت به کشور را فراهم کنند. واردات خودروهایی آسیایشرقی که در تمام کشورهای همسایه حضور دارند، نمیتواند مورد هدف تحریمهای بینالمللی قرار بگیرد و قطعات و لوازم یدکی آنان هم در دسترس مصرفکنندگان است و درنهایت از خرید، فروش و تولید جنس بنجل در بازارهای کشور جلوگیری میکند.