به گزارش «اخبار خودرو»،قیمت‌گذاری دستوری در حالی طی سال جاری به سمت پایان حرکت می‌کرد که بار دیگر شورای رقابت برای اعمال آن بازگشت. سال گذشته شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودرو کنار گذاشته شد و سازمان حمایت متولی قیمت خودرو شد. با شروع سال 1401 نیز بحث عرضه خودرو در بورس مطرح شد و برخی از خودروهای مونتاژی در این بازار عرضه شدند و تجربه موفقی را رقم زدند. در ادامه این روند، طی ماه‌های اخیر نیز خودروهایی با تیراژ بالاتر به این بازار عرضه آمدند و تفاوت قیمت‌ها با بازار در این بخش، روزبه‌روز بیشتر شد. با این‌حال، قیمت خودرو در بازار به دلیل جهش قیمت دلار روندی صعودی گرفت و این‌طور نشان داده شد عرضه در بورس تاثیری بر بازار نداشته و صرفا به نفع خودروساز بوده است. این مساله سبب شد نمایندگان مجلس، بحث شورای رقابت را به میان بکشند و این شورا بار دیگر به‌طور رسمی به بحث قیمت‌گذاری خودرو – این بار برای بورس کالا - وارد شد. درخصوص موضوع عرضه خودرو در بورس و بحث ورود شورای رقابت به آن با احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران به گفت‌وگو پرداختیم.
بار دیگر شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو بازگشته و کارگروهی را در این زمینه تشکل داده است. قرار است چه اتفاقی در این زمینه بیفتد؟
از انجمن خودروسازان دعوت شده است که به‌عنوان نماینده خودروسازان در این کارگروه باشیم، اما توصیه من این است که شورای رقابت به بحث قیمت‌گذاری خودرو ورود نکند و اجازه دهد این کار در بورس ادامه پیدا کند. ورود شورای رقابت به بورس کالا به صلاح نیست و باعث به‌هم خوردن قیمت‌گذاری در این نهاد خواهد شد. درحال‌حاضر هم با ادامه روند عرضه خودرو در بورس کالا به نظر می‌رسد بین بد و بدتر، گزینه بد را انتخاب کرده‌ایم. اما به‌هرحال عرضه خودرو در بورس از قیمت‌گذاری دستوری و فروش با قرعه‌کشی بسیار بهتر است. بارها عنوان کردیم که بهترین روش برای صنعت خودرو این بود که از تجربه دهه 70 استفاده کرده و اجازه دهیم عرضه و تقاضا قیمت خودرو را تعیین کند و قیمت خودرو را در حاشیه بازار تعیین کنیم. البته در این زمینه، هیچ‌یک از دولت‌های قبلی شهامت لازم برای تصمیم‌گیری و اجرا را نداشتند. با این‌حال، بازهم تاکید می‌کنم؛ باید به این موضوع توجه داشت که گرچه عرضه خودرو در بورس نسبت‌به فروش آن براساس حاشیه بازار بدتر است، اما در مقایسه با عرضه خودرو براساس قرعه‌کشی بسیار بهتر است.
روند کشف قیمت در بورس را چگونه می‌بینید؟ برخی معتقدند بورس نتوانسته روند بازار را به چالش بکشد و قیمت در بازار همچنان بر جای خود باقی است؟
هرچه پیش می‌رویم؛ قیمت‌هایی که در بورس برای خودروها تعیین می‌شود، نسبت به بازار بسیار پایین‌تر است، اما خودروسازان ضرر نمی‌کنند و حتی اگر سود بیشتری هم عاید آنها شود، جبران مواقعی است که ضرر کرده‌اند. این در حالی است که عرضه خودرو در بورس کالا تنها دو، سه ماه است که آغاز شده است.
بر این اساس، از رئیس سازمان بازرسی کل کشور درخواست کردیم که از عرضه خودرو در بورس حمایت کنند. انجمن خودروسازان از این روند دفاع می‌کند. به‌عنوان مثال؛ عرضه محصولات ایران‌خودرو در بورس نسبت به قیمت‌های حاشیه بازار پایین‌تر است.
در بحث قرعه‌کشی شاهد بودیم که 85درصد متقاضیان دلال بودند و فساد و دلالی در این بخش بسیار بود. به گفته راهور ناجا، 75درصد محصولات سایپا طی یک سال گذشته تغییر سند داده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که تنها 30درصد متقاضیان سایپا و 15درصد محصولات ایران‌خودرو خریدار واقعی بودند. به‌هرحال؛ 6500 همت نقدینگی موجود در کشور پول کمی نیست و باعث می‌شود صاحبان این پول‌های سرگردان به این بازار هجوم بیاورند. پس باید از بورس دفاع کنیم تا شرایط برای عرضه بیشتر خودرو رونق بگیرد و روند متعادلی در این بازار ببینیم. اما اگر آقایان از فروش در حاشیه بازار حمایت نمی‌کنند، دستکم مانع عرضه خودرو از طریق بورس کالا نشوند و اجازه دهند خودروسازان محصولاتشان را بدون زیان به فروش برسانند.
آیا شورای رقابت قصد دارد عرضه خودرو در بورس را متوقف کند یا قرار است قیمت کف و سقف خودروها در بورس را تعیین کند؟
هنوز در این خصوص نتوانسته‌ایم با شورای رقابت صحبت کنیم. این شورا باید از تجربه سال‌های گذشته استفاده کند. تا زمانی‌که پول‌های سرگردان در بازار هستند، هر قیمتی غیر از بورس و حاشیه بازار تعیین شود، به شکست می‌انجامد.
برخی نمایندگان مجلس با عرضه در بورس موافق هستند و برخی هم بر این باورند که این اقدام فایده‌ای نداشته و قیمت بازار را کاهش نداده است. چرا اکثر نماینده‌ها مخالف عرضه در بازار و کاهش زیان خودروسازان هستند؟
نمایندگان مجلس طرز تفکر خود را دارند. باید این سوال را از آنها پرسید که چرا وقتی خودروسازان مجبور بودند محصولات خود را در قرعه‌کشی‌ها زیر قیمت تمام‌شده بفروشند و زیان کنند و به همین علت صف 5میلیون نفری برای عرضه‌های 10هزار دستگاهی آنها تشکیل می‌شد، مخالفتی با این موضوع نداشتند؟ اگر مردم به صنعت خودرو بدبین هستند و از کیفیت ناراضی هستند، به دلیل قیمت‌گذاری دستوری است. زمانی‌که یک کارخانه زیان‌ده است، نمی‌توان از آن انتظار کیفیت داشت. روش قرعه‌کشی و تعیین قیمت دستوری بسیار اشتباه بود. باید دید به چه دلیل نمایندگان مجلس، قرعه‌کشی را بهتر از بورس می‌دانند و استدلال آنها چیست. مگر زمانی که قرعه‌کشی انجام می‌شد، قیمت‌ها بالا نمی‌رفت؟ اقتصاددانان کشور باید فکری به حال نقدینگی جامعه کنند، وگرنه این پول به سمت هر بازاری حرکت می‌کند و آن را از بین می‌برد.
بحث واردات خودروهای دست‌دوم هم دوباره مطرح شده است. این مساله در زمان توقف واردات خودروهای صفر مطرح بود. اما حالا که قرار است خودروهای صفر وارد شود، چرا این بحث مطرح شده است؟
به عقیده من؛ واردات خودروهای دست دوم به کشور خیانت به کشور است. هیچ کشور توسعه‌یافته و در حال توسعه‌ای را نمی‌بینید که تولید خودرو داشته باشد و مدل‌های دست‌دوم هم وارد کند. بازهم تاکید می‌کنیم؛ به‌عنوان انجمن خودروسازان هیچ زمانی مخالف واردات خودرو نبوده‌ایم. اما واقعا جای تاسف است که پیشنهاد واردات خودروهای دست دوم را می‌دهند و از سوی دیگر؛ به خودروسازان فشار می‌آورند که باید تولید مدل‌های قدیمی به دلیل عدم برخورداری از استانداردهای روز متوقف شود. با چه ابزاری قرار است استاندارد خودروهای دست‌دوم وارداتی بررسی شود. زمانی‌که خودروهای نو وارد می‌شوند، یک نمونه به‌صورت رندوم بررسی و استانداردهای آن تایید می‌شود. اما در مدل‌های دست دوم به دلیل تنوع مدل‌ها نمی‌توان این کار را انجام داد. نظر ما این است که خرید محصولات دست دوم به صلاح کشور نیست، چرا که مصرف سوخت آن بالاست. ضمن این‌که این خودروها هزینه نگهداری و لوازم یدکی بسیار گران‌قیمتی دارند. اگر این خودروها عادی و سالم باشند، کسی آن را نمی فروشد. ضمن این‌که باید برای این خودروها لوازم یدکی گسترده‌ای هم وارد کرد. یعنی هم برای واردات خودرو و هم باید برای لوازم یدکی گران‌قیمت آنها باید ارز مصرف کرد. بنابراین اصولا صرفه اقتصادی هم نخواهد داشت. اما اگر ارز یک‌میلیارد را به 4 یا 5 میلیارد افزایش دهند و مدل‌های صفر وارد کنند، ما مخالفتی نداریم. اما معتقدیم واردات مدل‌های کارکرده خیانت محض است. ضمن این‌که این تجربه را در بحث کامیون‌های چند سال کارکرده داشته‌ایم و چندان موفق نبوده است. واردات آنها حتی نتوانست قیمت بازار را کاهش دهد. پس باید از تجربه واردات کامیون‌های دست دوم استفاده کنند.
