به گزارش «دنیای‌خودرو» در ماه‌های اخیر قیمت تایرهای پرمصرف ایرانی در سایزهای سیزده، چهارده و پانزده در بازار آزاد رشدی عجیب را تجربه کرد تاجایی‌که در بازار آزاد برخی سایزها به دوبرابر قیمت مصوب و حتی بیشتر به مصرف‌کننده نهایی فروخته می‌شدند. شاید بیشترین رشد قیمت را تایرهای رینگ سیزده داشتند سایزی که موردمصرف خودروهای خانواده پراید بوده و مصرف‌کننده آنها هم طبقه متوسط و رو به پایین جامعه هستند. کاهش تولید این سایز تایر در کارخانه‌های تایرسازی ازیک‌سو و سودجویی عده‌ای در بازار ازسوی‌دیگر باعث شده بود قیمت تایرهای موردنیاز خودروهای پرتیراژ سربه فلک بگذارد.
چینی‌ها به کمک می‌آیند!
عدم تخصیص به‌موقع ارز موردنیاز کارخانه‌های تایرسازی توسط دولت و کاهش تیراژ تولید در تابستان امسال ازیک‌سو و چانه‌زنی‌های مکرر تایرسازان با دولت بر سر واقعی‌سازی قیمت‌ها که باعث شد چند ماهی تایر به بازار تزریق نشود ازسوی‌دیگر همگی دست‌به‌دست هم دادند تا قیمت این کالا در بازار صعودی شود. اما این‌بار گویا دولت به جای حمایت از تایرسازان داخلی و پیدا کردن مشکلات اصلی در نظام تولید و توزیع، خود دست‌به کار شده است تا بازار را با واردات محصولات چینی سامان دهد.
در تازه‌ترین اتفاق؛ تعرفه گمرکی واردات تایرهای سواری از 32 به 6درصد کاهش یافت. البته فقط تا پایان سال تا بلکه با این شیوه بتوان با ورود چینی‌ها که سابقه زیرفروشی (دامپینگ) در کشور را نیز در کارنامه دارند، قیمت تایر در بازار فروکش کند. هیات‌دولت در جلسه 26 مهرماه خود و بنا بر پیشنهاد وزارت صنعت معدن و تجارت تعرفه واردات را به 6درصد کاهش داد تا این‌بار ارزی را که می‌توانست در قالب مواد اولیه موردنیاز تایرسازان تخصیص داده شود، در اختیار شرکت‌های واردکننده تایر قرارگیرد. با این اتفاق، تایرهای وارداتی با قیمت تمام‌شده پایین‌تر روانه بازار خواهند شد و تایرسازان که تمرکز خود را بر تامین سایزهای اسپرت موردنیاز خودروسازان گذاشته‌اند، می‌توانند به تولید خود مشغول شوند.
خودروسازان هم واردکننده تایر می‌شوند
اما شوک اصلی به صنعت تایر را دولتی‌ها از طریق خودروسازان وارد کردند. از گذشته تا امروز بازار فروش به خودروسازان اولویت نخست تایرسازان بوده است. تاجایی‌که محصولات خود را با قیمت توافقی به خودروساز می‌فروختند و اگرچه مطالبات خود را به جای نقد در اقساط بلندمدت دریافت می‌کردند اما همکاری با خودروساز را به تامین بازار ترجیح می‌دادند؛ چراکه خودروساز به‌عنوان یک مشتری ثابت در هر شرایطی تایر تولیدی را از کارخانه‌ها خریداری می‌کرد. اما این‌بار دولت برای ساماندهی وضعیت بازار، این اجازه را به خودروسازان داد تا کالای موردنیاز خود در خطوط تولید را نه از کارخانه‌های داخلی بلکه از طریق واردات تامین کنند، آن‌هم واردات با تعرفه 6درصد که برای خودروسازان بسیار مطلوب است.
اگر میزان تولید خودرو در کشور را سالانه یک میلیون دستگاه در نظر بگیریم، تامین تایر از طریق واردات می‌تواند 5میلیون حلقه تایر را به جای خطوط تولید خودروسازان روانه بازار کند و براساس خواسته مسئولان دولتی از التهابات بازار و قیمت‌ها بکاهد.
بر اساس نامه سیدمحمد حسام‌زاده، سرپرست معاونت معادن و فراوری مواد دفتر صنایع شیمیایی و پلیمری وزارت صمت که خطاب به توکلی‌لاهیجانی، مدیرکل صنایع خودرو نوشته شده است، از این پس خودروسازان می‌توانند تایر موردنیاز خود را وارد کنند تا تولیدات تایرسازان برای پوشش تقاضای مصرف در بازار توزیع شود.
اما نکته مهم عدم نقدینگی خودروسازان در پرداخت مطالبات تایرسازان است و این نکته ابهام‌زا مطرح می‌شود که خودروسازان اگر توان مالی برای واردات تایر از خارج کشور را دارند چرا تا امروز در بازپرداخت بدهی‌های معوق خود به تایرسازان تعلل می‌کردند!
اشتباه بزرگ دولت در طرح شفاف‌سازی بازارلاستیک
اگر کاهش تعرفه واردات تایر به کشور و بازگذاشتن دست خودروسازان برای وارد کردن تایر را گامی در جهت کاهش قیمت‌ها در بازار بدانیم، احتمالا دولت گام سوم را اشتباه برداشته و با دخالت در نظام توزیع کارخانه‌ها، سعی در حذف بدنه اصلی بازار یعنی عمده‌فروشان این محصول دارد.
عمده‌فروشانی که صنعت با سرمایه آنها اداره شده و توان تزریق نقدینگی از سوی آنها باعث می‌شود صنعت تایر تا امروز علاوه بر سرپا ماندن توسعه نیز پیدا کند.
گفته می‌شود یکی‌از پلت‌فرم‌های فروش تایر پس از آنکه به‌رغم حمایت دولت موفق به دریافت نقدینگی و مدیریت خرید نمایندگان شرکت‌های تایرساز نشد، دست به اقدامی عجیب زده است. این اپلیکیشن با دسترسی به اطلاعات سامانه جامع تجارت، یک‌باره در آخرین روزهای هفته گذشته پیامی به خرده‌فروشان و تایرفروشان غیرنماینده فرستاد و برای آنها سبد 300میلیون تومانی اعلام کرد.
در این سبد فروش تنها تایرهای سایز 13تا 15وجود دارد که گفته می‌شود بدون‌هماهنگی با گروه صنعتی بارز اعلام شده است.
شوک این پلت‌فرم به بازار کافی بود تا «گروه صنعتی بارز» در سومین روز آبان‌ماه اطلاعیه‌ای صادر کند و به تایرفروشان هشدار بدهد تنها مرجع اعلام سبدهای سهیمه نمایندگان؛ گروه صنعتی بارز است و هرگونه اعلام فروش سبد تولیدی بارز و درخواست واریز وجه از جانب هر شخص یا سازمان غیر از این گروه صنعتی از درجه اعتبار ساقط است.
دخالت در نظام فروش و توزیع تایر در شرایطی صورت می‌گیرد که گردش مالی سالانه این صنعت نزدیک به 50هزار میلیارد تومان است و هر شخص، سازمان و پلت‌فرم فروش را با توجه به تعداد مشتری زیاد خود، برای ورود به این بازار وسوسه می‌کند.
حتی اگر قرار باشد این ورود غیرکارشناسی؛ منجر به خروج سرمایه از کشور، نابود شدن صنف تایرفروشان، ایجاد مشکل برای تایرسازان در فروش تایرهای کم‌طرفدار در این بازار راکد شود.
حال باید دید مسئولان وزارت صمت و دیگر نهادهای مسئول در ادامه شفاف‌سازی فروش تایر در کشور دست به حل مساله خواهند زد یا در صدد پاک کردن صورت مساله خواهند بود؟!
