تولید خودرو سواری در خردادماه سال جاری به پایین‌ترین سطح یک‌ساله خود رسید و نسبت به اردیبهشت ۳۸ درصد کاهش یافت. مجموع تولید بهاری خودرو نیز با افت ۱۳.۷ درصدی همراه بوده است. بلاتکلیفی در اصلاح قیمت، حواشی واگذاری سایپا، قطعی برق و تنش‌های منطقه‌ای از مهم‌ترین دلایل افت تولید است.
آمار تولید سه خودروساز بزرگ کشور که به‌سازمان بورس ارائه شده نشان می‌دهد تولید ماهانه خودروسازان به‌کف یک سال گذشته خود (بدون در نظر گرفتن فروردین) رسیده است. آمار و اطلاعات منتشرشده در کدال نشان می‌دهد تولید خودروسازان در خردادماه ۳۸.۱ درصد نسبت به‌اردیبهشت با کاهش همراه بوده است. این افت شدید را بیش از هرچیز می‌توان به بلاتکلیفی قیمتی خودروسازان نسبت داد.
بر اساس همین آمار، تولید سه‌ماهه خودروسازان نیز افت ۱۳.۷ درصدی را تجربه کرده است. بنابراین درمجموع می‌توان گفت خودروسازی کشور روزهای رکودی را پشت سر می‌گذرد و چرخ خودرو در ماه گذشته کندتر از همیشه چرخیده است. عدم اصلاح قیمت در فصل ابتدایی سال را می‌توان مهم‌ترین علت رکود حاکم بر این صنعت دانست. در واقع از ابتدای سال جاری خودروسازان انتظار اعمال اصلاح قیمت را داشتند؛ اما فصل بهار در شرایطی به پایان رسید که هنوز تکلیف قیمت‌های جدید خودرو مشخص نبود.
آمار کدال نشان می‌دهد ایران‌خودرو نیز در کنار سایپا و پارس‌خودرو، افت تولید شدیدی را در خردادماه ثبت کرده است. به‌نظر می‌رسد حتی رشد قیمت ۱۵ درصدی که وزارت صمت برای خودروسازان اعمال کرد و پارس‌خودرو و سایپا نیز در اطلاعیه‌ای در کدال آن را اعلام کردند نیز نتواند این میزان افت تولید را جبران کند. البته تکلیف ایران‌خودرو همچنان مشخص نیست؛ گرچه هیات‌مدیره این شرکت رشد میانگین ۲۲.۳ درصدی بهای محصولات خود را تصویب کرد، اما سیاستگزاران درمورد اعمال میزان درصد رشد قیمت خودروهای این شرکت فعلا سکوت اختیار کردند. از دیگر دلایل افت تولید خودرو در سه‌ماهه نخست امسال و به‌خصوص خرداد را می‌توان بلاتکلیفی واگذاری سایپا و پارس‌خودرو دانست.
گرچه پیش‌تر اعلام شده بود به‌زودی این واگذاری محقق می‌شود، اما هنوز خبری از آن نیست. البته اردیبشهت‌ماه، چهار شرکت وابسته به گروه خودروسازی سایپا اعلام کردند قصد دارند ۴۲ درصد از سهام سایپا (سهام‌های تودلی) را به‌صورت بلوکی و تجمیعی واگذار کنند؛ اما این موضوع نیز همچنان بلاتکلیف مانده است.
در خردادماه نیز در پی نامه‌ای محرمانه از شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، هرگونه واگذاری یا تغییر و تحول در سهام شرکت سایپا و ایران‌خودرو تا اطلاع ثانوی متوقف شد.
قطعی‌های مکرر برق و رشد نرخ دلار در خردادماه را نیز می‌توان از دیگر عوامل افت تولید خودرو در نظر گرفت. قطعی برق در بهار امسال موجب شد روند تولید به‌طور مکرر متوقف شود و نهایتا تاثیر خود را روی آمار سه‌ماهه تولید خودرو بگذارد. از طرف دیگر با حذف ارز نیمایی و شناورسازی ارز تجاری، نوسانات نرخ ارز می‌تواند هزینه‌های تولید خودروسازان را افزایش دهد. با شرایط کمبود نقدینگی که بر این صنعت حکم‌فرماست، رشد هزینه‌های تولید (آن هم بدون اصلاح قیمت نهایی) فعالان این صنعت را تحت‌فشار قرار می‌دهد. در خردادماه نیز بهای دلار در بازار آزاد به‌کانال ۹۰ هزار تومان صعود کرد که این موضوع می‌تواند در روند تولید موثر باشد.
در بازه‌ای از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نیز خودروسازان به‌طور کلی تولید خود را متوقف کردند. برای مثال ایران‌خودرو تعطیلات تابستانی خود را به ۲۹ خرداد تا ۵ تیر انتقال داد. تعطیلی ۷ روزه قطعا می‌تواند آمار تولید تیر را حتی پایین‌تر از آمار خرداد قرار دهد. قطعی‌های برق نیز در تیرماه تشدید شده و از طرف دیگر تنش‌های منطقه‌ای این خطر را برای خودروسازان به‌وجود آورده که در تامین ارز خود دچار مشکل شوند. بنابراین تولید تیرماه نیز با اما و اگرهای زیادی همراه است و به‌نظر می‌رسد حتی رشد ۱۵ درصدی قیمت خودرو نیز نتواند موجب رشد قابل توجه تولید در ماه ابتدایی تابستان شود.
نوسان قیمت‌ها در بازار آزاد
خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۸ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که نیسان دوگانه آپشنال (دریچه‌سیمی) (۱۴۰۳) با ۸ میلیون‌تومان کاهش ۸۰۱ میلیون‌تومان، شاهین اتومات (۱۴۰۴) با ۷ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۰ میلیون‌تومان، پژو ۲۰۷ دنده‌ای هیدرولیک (۸۵گانه) (۱۴۰۴) با ۶ میلیون‌تومان کاهش ۸۴۲ میلیون‌تومان، پادرا تک‌کابین (۱۴۰۳) با ۵ میلیون‌تومان کاهش ۹۹۰ میلیون‌تومان و سهند تیپ S (۱۴۰۴) با ۴ میلیون‌تومان کاهش ۶۱۱ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد رشد بهای ۵ تا ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که اکستریم VX (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون‌تومان، فیدلیتی پرستیژ ۵ نفره (۱۴۰۴) با ۴۰ میلیون‌تومان افزایش ۳ میلیارد و ۲۸۰ میلیون‌تومان، فیدلیتی پرستیژ ۷ نفره (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش ۳ میلیارد و ۴۸۰ میلیون‌تومان، ام‌وی‌ام X۳۳ کراس اتومات (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۴۰۰ میلیون‌تومان و هایما S۸ (۱۴۰۴) با ۱۵ میلیون‌تومان افزایش ۲ میلیارد و ۳۱۵ میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.
از طرفی در میان خودروهای وارداتی شاهد رشد بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش هیوندای کونا (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش به ۳ میلیارد و ۹۵۰ میلیون‌تومان، کیا اسپورتیج توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش به ۶ میلیاردتومان، نیسان ترا ۲۰۰۰ سی‌سی توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش به ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌تومان و فولکس تی‌راک ۱۵۰۰ سی‌سی توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش به ۴ میلیارد و ۳۵۰ میلیون‌تومان رسید.
