مهدی خسروشاهی، کارشناس حوزه خودرو در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» عنوان کرد: «عرضه محصولات خودروسازان در بورس کالا به‌عنوان یک راهکار نوین، مورد توجه قرار گرفته است تا ضمن افزایش شفافیت در معاملات، رانت و دلالی کاهش یافته و شرایط رقابت سالم‌تر در بازار فراهم شود.»
وی افزود: «این موضوع به‌ویژه در شرایط آزادسازی قیمت خودرو اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند.»
تحریم‌ها و تنش‌های سیاسی چه تاثیری بر زنجیره‌تامین و تولید خودرو در کشور گذاشته‌اند و خودروسازان چگونه در این شرایط توانسته‌اند مقاومت کنند؟
تحریم‌های گسترده و فشارهای سیاسی باعث ایجاد اختلال‌های جدی در تامین مواداولیه و قطعات وارداتی شده است. این مساله نه‌تنها هزینه‌های تولید را افزایش داده، بلکه برنامه‌ریزی تولید را نیز دچار چالش کرده است. درچنین شرایطی، خودروسازان مجبور شده‌اند به‌سمت افزایش تولید داخلی قطعات حرکت کنند که البته این روند با مشکلاتی از جمله کیفیت پایین‌تر و محدودیت‌های تکنولوژیکی همراه بوده است.
برای مقابله با این فشارها، خودروسازان راهکارهای مختلفی از جمله بهینه‌سازی فرآیندهای تولید، استفاده از فناوری‌های جایگزین و مدیریت دقیق‌تر زنجیره‌تامین را اجرا کرده‌اند. با وجود این، تداوم تحریم‌ها نیازمند اتخاذ راهکارهای جدیدی است که عرضه شفاف و برنامه‌ریزی‌شده محصولات در بورس کالا می‌تواند بخشی از آن باشد.
با توجه به این شرایط سخت، عرضه خودرو در بورس کالا چه مزایایی برای خودروسازان و مصرف‌کنندگان دارد و چگونه می‌تواند به‌بهبود شفافیت و کاهش رانت کمک کند؟
عرضه در بورس کالا با ایجاد سازوکارهای شفاف و قانونی، امکان رصد دقیق قیمت و حجم معاملات را فراهم می‌کند که این موضوع باعث کاهش رانت و دلالی می‌شود. برای خودروسازان، بورس کالا زمینه‌ای ایجاد می‌کند تا محصولات خود را بدون واسطه و با قیمت‌های شفاف‌تر عرضه کنند که این مساله موجب بهبود نقدینگی و پیش‌بینی‌پذیری فروش خواهد شد.
برای مصرف‌کنندگان نیز این روش امکان دسترسی عادلانه‌تر به خودروها را فراهم می‌کند و از شکل‌گیری قیمت‌های غیرمنصفانه در بازار آزاد جلوگیری می‌کند. علاوه‌بر این، عرضه در بورس می‌تواند به کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار آزاد کمک کند که یکی از دغدغه‌های اصلی خریداران خودرو است.
درخواست خودروسازان برای عرضه محصولاتشان در بورس کالا تا چه حد منطقی و قابل توجیه است و چه اصلاحاتی باید در زیرساخت‌ها و مقررات انجام شود تا این عرضه به شکل موثری انجام شود؟
درخواست خودروسازان منطقی به‌نظر می‌رسد؛ چراکه عرضه در بورس کالا بستری مناسب برای فروش شفاف و قانونی است و می‌تواند منجر به‌بهبود عملکرد بازار شود. اما برای موفقیت این مدل، باید زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، سیستم‌های پایش و نظارت قوی‌تر و قوانین شفاف‌تری طراحی شود تا فرآیند عرضه روان و عادلانه باشد.
علاوه‌بر این، آموزش خریداران و افزایش دسترسی آن‌ها به‌اطلاعات مربوط به معاملات بورس، از جمله اقداماتی است که می‌تواند مشارکت واقعی مصرف‌کنندگان را تضمین کند. اصلاحات در زمینه تسهیل شرایط مالی و کاهش هزینه‌های جانبی برای خودروسازان و خریداران نیز از نکات مهم در این مسیر است.
در شرایط آزادسازی قیمت خودرو، نقش بورس کالا در ایجاد رقابت سالم بین خودروسازان و تنظیم بازار چگونه قابل ارزیابی است؟
بورس کالا می‌تواند با شفاف‌سازی قیمت‌ها و حجم عرضه، بستری فراهم کند که در آن خودروسازان ناچار به‌رقابت بر اساس کیفیت و قیمت واقعی باشند. این موضوع موجب افزایش کارایی بازار و کاهش قیمت‌های مصنوعی می‌شود.
رقابت در بورس کالا همچنین می‌تواند به توزیع بهتر محصولات و کاهش انحصار کمک کند و از بروز کمبودهای ساختگی جلوگیری کند. به این ترتیب، بورس کالا نقشی کلیدی در بهبود شرایط بازار و افزایش رضایت مصرف‌کنندگان ایفا می‌کند؛ به‌ویژه زمانی که قیمت‌ها آزادسازی شده باشند و دستکاری‌های دولتی کاهش یابد.
چه سازوکارهایی می‌توانند تضمین کنند که عرضه در بورس کالا علاوه‌بر شفافیت، به افزایش کیفیت محصول و رضایت مصرف‌کننده نیز منجر شود؟
برای این‌که عرضه در بورس کالا باعث بهبود کیفیت شود، باید سازوکارهای نظارتی و تشویقی طراحی شود که خودروسازان را ملزم کند کیفیت محصولات عرضه‌شده را ارتقا دهند.
به‌عنوان مثال، ثبت بازخورد و شکایات مصرف‌کنندگان به‌صورت رسمی می‌تواند یکی از این ابزارها باشد. همچنین ایجاد سازوکارهای تشویقی مثل امتیازدهی بر اساس کیفیت محصول و امکان عرضه بهتر برای محصولات با کیفیت بالاتر می‌تواند محرک مهمی باشد. درنهایت، شفافیت در قیمت و کیفیت به مصرف‌کننده کمک می‌کند انتخاب بهتری داشته باشد و بازار به سمت محصولات با کیفیت بالاتر حرکت کند.
به نظر شما عرضه خودرو در بورس کالا چطور می‌تواند به کاهش تاثیرات منفی تحریم‌ها در بخش تولید و فروش خودرو کمک کند؟
عرضه در بورس کالا باعث می‌شود فرآیند فروش و نقدینگی خودروسازان شفاف‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر شود که این موضوع به مدیریت بهتر نقدینگی و برنامه‌ریزی تولید کمک می‌کند.
در شرایط تحریم که منابع مالی محدودتر شده است، این ویژگی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. همچنین بورس کالا با کاهش واسطه‌ها و حذف رانت، منابع مالی را به‌سمت تولید واقعی سوق می‌دهد و امکان جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید و توسعه فناوری را افزایش می‌دهد. به‌این ترتیب، عرضه در بورس کالا می‌تواند به‌نوعی نقش ضد تحریمی در حفظ پایداری صنعت‌خودرو ایفا کند.
چه تجربه‌هایی از بازارهای جهانی وجود دارد که می‌تواند به ما در بهبود روند عرضه خودرو در بورس کالا و مقابله با چالش‌های اقتصادی داخلی کمک کند؟
در بازارهای توسعه‌یافته، عرضه خودرو از طریق سیستم‌های شفاف و بورس‌مانند رایج است که با مکانیزم‌های دقیق نظارتی همراه است. این تجربه‌ها نشان می‌دهد که عرضه شفاف باعث افزایش رقابت، کاهش دلالی و بهبود کیفیت محصولات می‌شود.
همچنین استفاده از فناوری‌های نوین مثل سیستم‌های آنلاین خرید و فروش، برنامه‌ریزی دقیق عرضه بر اساس تقاضای واقعی و تعامل موثر با مصرف‌کنندگان از نکاتی است که می‌تواند به بهبود بازار خودرو ایران کمک کند. یادگیری از این تجارب می‌تواند در کنار اصلاحات ساختاری داخلی، راهگشای مقابله با مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها باشد.
