شواهد و آمارها از افت سهم تسلا از قله‌ای تاریخی در حدود ۸۰ درصد به‌سطح بی‌سابقه ۳۸ درصد در آگوست ۲۰۲۵ خبر می‌دهند. این افول در شرایطی رخ داده که بازار خودروهای الکتریکی هنوز در حال رشد سریع است؛ اما تسلا به‌واسطه کهنگی محصولات، تاخیر در عرضه مدل‌های جدید، کاهش مزایای مالیاتی و شدت رقابت با برندهایی چون فورد، هیوندای، کیا، شورولت و خودروسازان نوظهور آسیایی و اروپایی با چالش‌های سختی مواجه شده است.
در ادامه به‌مرور روند تاریخی سهم بازار تسلا تا اوت ۲۰۲۵، دلایل اقتصادسنجی و رفتاری این کاهش، نقش سیاست‌های مالیاتی و حمایت‌های دولتی، واکنش رقبای سنتی و جدید، تاثیر این سقوط بر کل صنعت خودروهای الکتریکی و سرنوشت این صنعت در آمریکا و جهان، همچنین نقش تصویر عمومی ایلان ماسک و شکاف‌های ژئوپلیتیکی و اجتماعی خواهیم پرداخت.
افت بالغ‌بر ۸۰ درصدی محبوبیت تسلا
سهم بازار تسلا در آمریکا طی چند ماه به شکلی بی‌سابقه سقوط کرده است. این شرکت که تا همین اواخر بر بیش از ۸۰ درصد بازار خودروهای برقی آمریکا سلطه داشت، در ماه اوت ۲۰۲۵ برای نخستین‌بار از سال ۲۰۱۷ سهم خود را به زیر ۴۰ درصد رساند و درنهایت با ثبت سهم ۳۸ درصد به پایین‌ترین حد هشت سال اخیر رسید.
این خبر در عین اشاره به افت فروش، دلایل متعددی را برای این عقب‌گرد برشمرده است که از جمله آن‌ها کهنگی مدل‌های موجود، عدم عرضه خودروهای برقی اقتصادی جدید، تمرکز شرکت بر پروژه‌های بلندمدت و آینده‌نگرانه (مانند روبات‌های انسان‌نما و رباتاکسی) و شدت گرفتن رقابت با خودروسازان سنتی داخلی و آسیایی چون فورد، هیوندای، کیا و همچنین فولکس‌واگن ذکر شده است.
در بخش‌هایی از همین گزارش به‌نقل از موسسه Cox Automotive تاکید شده که رشد بازار خودروهای برقی همچنان بالاست و دیگر شرکت‌ها با مدل‌ها، تخفیف‌ها و شرایط فروش متنوع، سهم بازار تسلا را ربوده‌اند. سقوط سهم تسلا در سه ماه متوالی ژوئن (۴۸.۷ درصد)، ژوئیه (۴۲ درصد) و اوت (۳۸ درصد) ۲۰۲۵ نشان‌دهنده افول سریع قدرت این شرکت است. در میان پیامدهای احتمالی نیز به‌خطر فروپاشی سرمایه اجتماعی و افزایش فشار بر استراتژی‌های بازاریابی، تحقیق و توسعه و قیمت‌گذاری این شرکت پرداخته شده است.
کهنگی محصولات و محدودیت مدل‌های جدید
یکی از اساسی‌ترین دلایل سقوط سهم بازار تسلا، کهنگی پلت‌فرم‌ها و فقدان مدل‌های جدید ارزان‌قیمت است. مدل‌های Model ۳ و Model Y که از ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ در بازار حضور دارند، سال‌ها بدون ارتقای معنی‌دار و صرفا با به‌روزرسانی‌های جزئی عرضه شدند. جدیدترین تلاش تسلا یعنی عرضه سایبرتراک در سال ۲۰۲۳ با استقبال محدود، مشکلات کیفی و ناتوانی در تکرار موفقیت Model ۳ و Y روبه‌رو شد. همین امر سبب شده در بازاری که پیش‌تر هر خریدار برقی ابتدا به‌سراغ تسلا می‌رفت، اکنون تنوع مدل‌ها و به‌روزرسانی محصولات نزد رقبا جذابیت بیشتری ایجاد کند.
تغییر استراتژیک به پروژه‌های آینده‌نگرانه
تسلا به‌جای تمرکز بر توسعه و عرضه خودروهای برقی اقتصادی جدید، منابع عمده خود را صرف پروژه‌های تاکسی رباتیک، روبات انسان‌نما (Optimus) ، سامانه کامل خودران (FSD) و توسعه هوش مصنوعی کرده است. این رویکرد، هرچند آینده‌نگرانه و هیجان‌انگیز است، اما به‌نیاز کوتاه‌مدت بازار که تقاضای یک خودرو خانوادگی یا اقتصادی به‌روز است، پاسخی عملی نداده و سبب سردرگمی خریداران به‌ویژه در بخش میان‌قیمت شده است.
رقابت شدید داخلی و خارجی
ورود جدی و موفق خودروسازان سنتی آمریکا چون فورد، جنرال‌موتورز و شرکت‌های آسیایی همچون هیوندای، کیا و حتی فولکس‌واگن به بازار خودروهای برقی، با ارائه مدل‌های متنوع، اقتصادی و بسته‌های تخفیفی، نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش سهم تسلا داشته‌اند. به‌ویژه رشد شگفت‌انگیز فروش فورد Mach-E و فولکس‌واگن ID.۴ (با جهش ۴۵۰ درصدی فروش در ژوئیه)، رشد ۱۱۰ درصدی کیا و ۷۷ درصدی ریویان، همگی گویای تغییر موازنه قدرت هستند.
سیاست‌های مالیاتی و حذف مشوق‌ها
اعتبار مالیاتی ۷ هزار و ۵۰۰ دلاری که سال‌ها موتور محرک فروش خودروهای برقی در آمریکا بود، جایگاه ویژه‌ای در استراتژی قیمت‌گذاری و مزیت رقابتی تسلا داشت. با انقضای این اعتبار در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵، شرایط سخت‌تر می‌شود؛ به‌طوری که بسیاری تحلیل‌های بازار این رخداد را آغازگر رکود سه‌ماهه پایانی سال و تداوم آن برای چند سال آینده می‌دانند. هم‌زمان، مقررات جدید دولت ترامپ مبنی بر تسهیل الزامات زیست‌محیطی و حذف جریمه شرکت‌های متخلف، اولویت‌بندی خودروهای بنزینی را نزد برخی تولیدکنندگان و مشتریان تشدید کرده است.
افت مزیت قیمتی و افزایش هزینه تولید
درحالی که خودروسازان آسیایی و اروپایی با تولید خودروهای برقی اقتصادی و هم‌زمان بهره‌گیری از تولید محلی در آمریکا (با هدف بهره‌مندی از مشوق‌های مالیاتی) قیمت خودروها را پایین آورده‌اند، تسلا به‌دلیل سهم بالای قطعات وارداتی و محدودیت انطباق با الزامات تولید داخلی، سهم خود از این امتیازات مالیاتی را از دست داده و محصول نهایی با قیمت بالاتری به‌دست مشتری می‌رسد.
فرسایش وجهه برند
ایلان ماسک به‌عنوان مدیرعامل و چهره نمادین تسلا و دیگر شرکت‌های فناوری، نقش پررنگی در موفقیت اولیه شرکت داشت. اما از سال ۲۰۲۴ به‌بعد، همسو شدن علنی او با سیاست‌های جمهوری‌خواهان و حضور در دولت ترامپ به‌عنوان مشاور، همراه با اتخاذ مواضع سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای جنجالی، وجهه برند تسلا را در میان هواداران پیشین، به‌ویژه جامعه لیبرال و فناوری‌محور آمریکایی خدشه‌دار کرد. نتیجه آن نیز واکنش سرد بازار و کاهش تمایل مشتریان به‌خرید محصولاتی از برند تسلا به‌ویژه در مناطقی با اکثریت لیبرال بوده است.
ضعف زیرساخت شارژ و عدم توسعه شبکه
گرچه تسلا پیشتاز شبکه سوپرشارژرها در آمریکا بود، رشد سریع خودروهای برقی رقبا و ایجاد شبکه‌های شارژ مستقل توسط آن‌ها، باعث تضعیف مزیت نسبی تسلا در حوزه شارژ سریع شده است.
