براساس تحقیقات انجام شده، بسیاری از مردم دنیا به نمادها و برندهای ایرانی علاقه‌مند هستند، نشان‌های معتبر و خوشنام ایرانی می‌توانند از طریق ایجاد و تقویت نشان ایرانی و بازاریابی بین‌المللی، سهم خود را در بازارهای جهانی افزایش دهند.
هرچند امروزه یکی از مهم‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان ایرانی در صادرات کالاها، ناآگاهی و مشهور نبودن برخی نشان‌های ایرانی در بازارهای جهانی است، اما یکی از دلایلی که باعث حضور نیافتن بسیاری از شرکت‌های صنعتی و کشورها به بازار جهانی شده و رقابت آنها دراین بازارها میسر نشده، فقدان ویژگی‌های کیفی در محصولات تولیدی‌شان بوده است.
در واقع کیفیت کالاهای تولیدی یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهایی است که موجب توسعه اقتصادی و صنعتی و رونق تجارت و صادرات کشورها و بقا و دوام حضور بنگاه‌های اقتصادی می‌شود و رقابت‌پذیری را در بازار جهانی تضمین می‌کند.
بدیهی است برای توسعه صادرات، تولید در کشور باید براساس استانداردهای بین‌المللی باشد تا بتواند در بازارهای خارجی حضور پیدا کند. به این لحاظ برای افزایش سهم بازارجهانی باید رویه و سیاست جدیدی در حوزه صنعت کشور دنبال شود. در این راستا توجه بیشتر به تولید محصولات باکیفیت برای ورود به بازارهای بین‌المللی یا توسعه بازار خارجی بسیار با اهمیت است.
برای این کار باید ابتدا کیفیت محصولات داخلی ارتقا یابد و نرخ آن منطقی باشد. همچنین باید مسیر تولید هموار شود تا در نهایت کالای ایرانی با داشتن شرایط رقابت‌پذیر بتواند علاوه بر فروش موفق در داخل کشور در بازارهای خارجی نیز حضور یابد. البته تولیدکنندگان برای تولید محصولات باکیفیت و دستیابی به استانداردها و فناوری‌های روز دنیا، با هدف افزایش سهم تولیدات جدید ایرانی باید با جذب نیروهای متخصص، نوآوری درتمامی بخش‌های تولیدی را دراولویت برنامه‌های خود قرار دهند.
رشد در تولید همواره باید منجر به «رشد در فروش» شود تا شاهد آثار مثبتی در بخش تولید و اقتصاد کشور باشیم. به این معنی که ضمن ارائه تولیدات کیفی با قیمت مناسب به بازار و ایجاد آسودگی‌خاطر برای مصرف‌کننده، ضمن ایجاد وفاداری در مشتریان، سهم بازار و فروش محصولات داخلی تضمین شود و در این مسیر، توسعه صادرات و بازار خارجی نیز، مدنظر قرار گیرد. باتوجه به این نکته که «برندسازی در جهان سبب تمایز تولیدات یک کشور یا سازمان با کالاهای مشابه آن در بازار می‌شود»، ضرورت دارد با تحقیق و پژوهش برای ایجاد یا توسعه برند تولید داخلی (به‌ویژه در صنایع پیشرفته کشور) اقدام شود.در راستای حمایت از تولید داخلی، باید با نشان(برند)سازی داخلی که از مهم‌ترین مبانی و فرمول‌های اقتصادی در کشور است، مردم را به مصرف کالاهای ساخت داخل ترغیب کرد.
برندسازی یکی از مسائلی است که در حوزه مدیریت بازاریابی می‌تواند موجب توسعه بازار و معرفی هرچه بیشتر توانمندی‌های صنعتگران داخلی به جامعه شود، چراکه رشد تولید، توزیع و مصرف کالاهای جعلی با نشان (برند)های معتبر و لوکس در کشور تهدیدی برای تولید داخلی به‌شمار می‌رود.
در زمینه اهمیت تولید محصولات با کیفیت، حقوق مصرف‌کنندگان از دیرباز همواره مورد توجه قرار داشته و به‌طورحتم، این توجه مبتنی بر اصول اخلاقی بوده است. در حقیقت، حاکمان جوامع خود را موظف کرده‌اند که به‌عنوان یک اصل اخلاقی، از حقوق مصرف‌کنندگان دفاع و در جایگاه یک فضیلت اخلاقی برای برقراری عدالت در جامعه تلاش کنند و حامی اصول اخلاقی و عدالت اجتماعی باشند. به این منظور دولت به‌دنبال گسترش فضای رقابتی بین بنگاه‌ها در راستای حمایت از حقوق مصرف‌کننده است.
توجه به کیفیت تولیدات با برند ملی و ارائه توانمندی واقعی تولیدکنندگان، اهمیت حمایت مالی دولت را نمایان می‌کند. حمایت از صنایع و سرمایه گذاری در بخش تولیدات کیفی ساخت داخل از جمله موضوعاتی است که در سال‌های اخیر در محافل اقتصادی مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفته و بدیهی است همزمان با حمایت از تولید ملی، باید از حقوق مصرف‌کننده نیز حمایت شود. این حق طبیعی مصرف‌کننده ایرانی است که از کالای بادوام، باکیفیت و دارای نام و نشان معتبر استفاده کند و خرید هر محصولی اعم از داخلی یا خارجی برای مشتری رفاه و امنیت‌خاطر بیاورد.
بنابراین، برندسازی، رقابت‌پذیری و استفاده از فرصت‌ها برای ورود به عرصه‌های رقابتی بین‌المللی، بهترین شیوه‌ای است که می‌توان مردم را به مصرف کالای باکیفیت با برند ایرانی ترغیب کرد. از این‌رو، رمز ماندگاری بنگاه‌های اقتصادی در بازار رقابتی به انتخاب مصرف‌کننده بستگی دارد، زیرا مشتری به مطالعه و ارزش‌گذاری مواردی همچون قیمت، مرغوبیت و کیفیت می‌پردازد و در نهایت، کالا یا خدمات را انتخاب می‌کند. همان‌گونه که مصرف‌کننده در پی نرخ مناسب و کیفیت مطلوب است، این تفکر باید در فرهنگ تولید نیز نهادینه شود تا تولید رقابتی و اقتصاد سالم در بازار ایجاد شود.
به این ترتیب در یک بازار رقابتی سالم، تولیدکننده و مصرف‌کننده در پی جلب رضایت یکدیگرند و فرهنگ‌سازی مناسب در زمینه شناساندن حقوق حقه مصرف‌کنندگان به عامه مردم، بخشی غیرقابل‌انکار در روند دستیابی به امنیت‌خاطر مصرف‌کننده است.
بی‌تردید بنگاه‌های اقتصادی و صاحبان صنایع برای تحقق برندسازی داخلی و رشد در فروش باید در راستای استیفای حقوق مصرف‌کننده بیشتر تلاش کنند، هرچند برخورداری از سرمایه مالی، دانش، تجهیزات و دسترسی به مواد اولیه از مزیت‌های تولید به‌شمار می‌رود، اما داشتن مشتری وفادار در بازارهای داخلی و خارجی همراه با مزیت‌های فوق، مهم‌ترین ابزار و بزرگ‌ترین سرمایه بوده که رکن اصلی بقاء و توسعه بنگاه‌های اقتصادی است. در واقع، موفقیت بنگاه اقتصادی در گرو رعایت حقوق مصرف‌کننده و حفظ مشتری است. از این جهت، رشد تولید برای تحقق افزایش فروش و توسعه سهم بازار، نیازمند برندسازی داخلی است تا در رقابت با محصولات خارجی، امکان موفقیت در بازارهای داخلی و صادراتی وجود داشته باشد.
به بیان دیگر، از آنجا که یکی از مهم‌ترین الزامات رشد در تولید رقابت‌پذیر بودن محصولات با برند داخلی است و اگر بخواهیم رشد تولید به افزایش فروش منتج شود و محصولات تولیدشده داخلی علاوه بر بازارهای داخلی در بازار خارجی نیز سهمی از بازار داشته باشند، باید برای محصولات استاندارد ایرانی برندسازی کرد. البته تاکید بر برندسازی داخلی به این دلیل است که کالای برند در بازار داخلی و صادراتی، رقابت‌پذیری بالاتری دارد و می‌تواند از رقبا پیش افتد، اما باتوجه به تنوع برند در بازار، اگر محصولی با برند جدید برای نخستین بار در بازار عرضه می‌شود، باید از نظر قیمت وکیفیت، توان رقابت با محصولات مشابه و دستیابی به بازارهای مختلف داخلی و خارجی را داشته باشد و چنانچه پیش‌تر سابقه حضور در بازار را داشته، با تقویت برند، سهم بازار خود را حفظ کند یا توسعه دهد، زیرا در بازارهای خارجی، رقابت سخت‌تری را با محصولات مشابه خارجی در پیش خواهد داشت.
راهکارهای پیشنهادی برای سرمایه گذاری در تولید نوآورانه برای افزایش سهم تولیدات داخلی در بازارهای جهانی و رونق صادرات عبارتند از:
۱- توجه به برندسازی برای محصولات داخلی و توسعه شهرت نشان
۲- توجه به قیمت‌گذاری مناسب محصولات و انعطاف‌پذیری قیمت‌گذاری
۳- تولید محصولات جدیدتر و کیفی‌تر
۴- برنامه‌ریزی دوره‌ای برای افزایش تقاضا از سوی بازار داخلی و خارجی
۵- تغییرات اصولی در استراتژی تولید و فروش از سوی تولیدکنندگان برای بازارسازی بین‌المللی
۶- حمایت دولت از تولیدکنندگان برای صادرات محصولات‌شان به کشورهای مختلف.
برای رونق تجارت و صادرات تولیدات ایرانی به کشورهای مختلف، برندسازی و کیفی‌سازی تولیدات از مهم‌ترین عوامل به‌شمار می‌رود و می‌توانند سبب رونق اقتصادی وافزایش ظرفیت صادراتی شوند. بنگاه‌های تولیدی واقتصادی که با هدف تولید کالا و خدمات ایجاد شده باشند، برای پایداری و توسعه بازارهای داخلی و خارجی ملزم به تولید کالایی با کیفیت رقابتی برای جلب رضایت مشتریان خود هستند، زیرا مشتری‌مداری دربازارعلاوه بر تقویت تولید پایدارورقابت برای بقا در بازار، موجب ارتقای برند، رونق و رشد تولید کیفیت‌محور، افزایش فروش و سودآوری بیشتر می‌شود.
امید است با سرمایه گذاری برای جهانی سازی برند ایرانی، ارتقای مستمرکیفیت محصولات وخدمات ایرانی و راهیابی برندهای معتبر وخوشنام کشورمان به بازارهای جهانی، زمینه مناسبی برای معرفی برندهای برتر ایرانی درسطح بین‌المللی فراهم شود.
به این لحاظ برای توسعه تولید کیفی وتقویت برندهای ایرانی، باید با بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان جوان، توسعه تحقیق و پژوهش، ایجاد نوآوری و تمرکزبرتولیدات نوآورانه و با کیفیت، افزایش ظرفیت‌ها وتوان داخلی وبهره‌وری درتمامی بخش‌های تولیدی کشوردراولویت قرارگیرد و ضمن توجه به ارتقاء همزمان کیفیت و کمیت تولیدات صادرات محور، شرایط و فضای مناسبی برای ارائه محصول تولیدی به بازارهای داخلی و خارجی مهیا گردد.
* شهرام شیرکوند ، حائـز ۳۴ رتبه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و خبرگزاری های کشور
