هر سال با شروع فصل سرد و وارونگی دما، مدیریت شهری و دستگاههای نظارتی مکرر هشدار میدهند که کامیونها، کشندهها و بهطور کلی خودروهای سنگین باید تنها در ساعات مشخصی از روز و در مسیرهایی که برای تردد آنها تعیین شده است، در رفتوآمد باشند. اما واقعیت چیز دیگری است و بسیاری از مالکان خودروهای سنگین با نادیده گرفتن قوانین حملونقل و بیاهمیت دانستن مبلغ جریمه، در ساعات مختلفی از روز در معابر شلوغ و پررفتوآمد شهری بهراحتی تردد میکنند!
مطابق گزارشهای رسمی، سهم خودروهای سنگین در تولید آلایندههای خطرناک مانند NOx و ذرات ریز PM۲.۵ چندین برابر خودروهای سواری است. این مدل خودروها نهتنها از نظر تعداد کم نیستند، بلکه بهدلیل فرسودگی بالا و استانداردهای آلایندگی ضعیف، هر بار روشن شدن آنها بهمعنای ورود حجم قابل توجهی از آلودگی بههوای پایتخت و دیگر کلانشهرهای کشور است. با این حال، همچنان شاهد هستیم که در اوج هشدارهای آلودگی، برخی کامیونها بدون هماهنگی با پلیس، شبهنگام و حتی در ساعات پرتردد، وارد محدودههای ممنوعه میشوند.
از سوی دیگر، بخش بزرگی از ناوگان حملونقل بارِ تهران فرسوده است و صاحبان آنها بهدلیل مشکلات اقتصادی، توان نوسازی یا رعایت دقیق سهمیه ساعات تردد را ندارند. بنابراین تردد در ساعات ممنوعه، برای بسیاری از رانندگان، حتی با خطر جریمه، مقرونبهصرفه است.
با این همه، هیچ توجیهی نمیتواند بحث سلامت شهروندان را نادیده بگیرد. تهران به برنامهای نیاز دارد که از مرحله «اعلام محدودیت» عبور کند و به «اجرای واقعی» برسد. نظارت هوشمند، تشدید جریمه برای تردد غیرمجاز، توسعه مسیرهای کمربندی برای عبور بار و حمایت از نوسازی ناوگان باری میتواند از تداوم این چرخه ناسالم جلوگیری کند. در غیر این صورت، هر زمستان شاهد تشدید آلودگی هوا، تعطیلی مکرر مدارس و مراکز دولتی و باز هم تردد کامیونهایی در سطح شهرهای شلوغ و پرجمعیت کشور خواهیم بود که مالکانشان قوانین را بهراحتی نادیده گرفته و زیر پا میگذارند!
