به گزارش اخبار خودرو ، باتوجه به افزایش آلاینده‌های ناشی از احتراق خودروها، امروزه خودروهای الکتریکی به‌عنوان جایگزین خودروهای سوخت فسیلی در جهان مطرح هستند. هرچند افزایش تولید خودروها نیز یک چالش دیگر را برای صنعت خودرو به‌وجود آورده است. مهندسان و کمپانی‌های خودروساز همواره در پی حل دو معضل آلایندگی و حجم خودرو هستند. یکی از طرح‌های قدیمی که امروزه مورد توجه قرار گرفته، خودروهای سه‌چرخ است. این خودروها به‌دلیل حجم کم‌تر نسبت به خودروهای معمولی، در زمان پارک یا تردد در شهر از دردسر کمتری برخوردار هستند. از سال 2012 به بعد، ساخت خودروهای سه‌چرخ الکتریکی تحت‌عنوان میکروکار به‌شدت قوت گرفت زیرا این خودروها می‌توانند بار ترافیکی را کاهش دهند. البته در کنار آلودگی، محل پارک نیز یکی دیگر از دردسرهای کلانشهرهاست، شاید حمایت و تولید خودروهای سه‌چرخ برقی بتواند تا حدودی بار مشکلات را کاهش دهد. اخیرا یکی از طراحان خودرو در کشور موفق شده است خودرو سه‌چرخ الکتریکی را طراحی و تولید کند. الهام تابعین از طراحان حوزه خودرو، از چندسال پیش، مشغول طراحی و تولید یک خودرو سه‌چرخ الکتریکی کاربردی است که این موضوع می‌تواند نوید یک منجی برای کاهش آلودگی و ترافیک را بدهد. در این خصوص، جهت آشنایی بیشتر با این سه‌چرخ الکتریکی، با طراح آن گفت‌وگویی داشتیم که از نظر می‌گذرانید.
هدف‌تان از طراحی و ساخت خودرو سه‌چرخ برقی چه بود؟
خودرو سه‌چرخ را در اصل می‌توان موتورسیکلت محسوب کرد. در برخی کشورها برای تسهیل در تردد و کاهش عوارض و مالیات از خودرو سه‌چرخ برقی استفاده می‌کنند. از مهم‌ترین مزایای این خودروها، قوانین آسان در تولید و استاندارد است. معمولا خودروهای سه‌چرخ برقی به‌دلیل نداشتن قطعاتی مانند دیفرانسیل، وزن کمتری دارند، این عامل منجربه افزایش دامنه حرکتی خودرو می‌شود. همچنین این خودروها فضای کمتری را در زمان حرکت و پارک اشغال می‌کنند و باتوجه به وزن‌شان عملکرد بهتری نسبت به سایر خودروهای الکتریکی دارند.
این اولین خودرو سه‌چرخ برقی در ایران است؟ آیا در دنیا مشابه خودرو شما طراحی شده است؟
سال‌هاست که خودروهای سه‌چرخ طراحی و تولید می‌شوند و کشورهای پیشتاز این صنعت، آمریکا و انگلیس هستند. در ایران برای اولین‌بار است که خودرو برقی، مجهز به سه‌چرخ الکتریکی با قابلیت شارژ با برق شهری، طراحی و تولید می‌شود. طراحی این خودرو به‌شکلی است که دو نفر به‌راحتی مانند یک خودرو معمولی در آن جای می‌گیرند و فضای بار مناسبی هم در جلو و عقب خودرو طراحی شده است. با این ویژگی‌ها می‌توان گفت یک خودرو ایده‌آل برای تردد درون شهر است. از آن‌جایی‌که این خودرو با هدف طراحی سبز ساخته شده، علاوه‌بر الکتریکی بودن، 90درصد قطعات آن قابلیت بازیافت دارد.
آیا خودرو سه‌چرخ، پایدار و ایستاست؟
معمولا برای پایداری این خودروها، دو چرخ در جلو که قابلیت فرمان پذیری دارد و یک چرخ در عقب تعبیه می‌کنند. وقتی یک خودرو سه‌چرخ به این شکل طراحی شود، پایداری و ایستایی آن افزایش می‌یابد. باید برای افزایش پایداری و عدم واژگونی، مرکز ثقل خودرو 70درصد به محوری که دارای دو چرخ است، نزدیک‌تر باشد. هرچند کار ساده‌ای نیست 70درصد وزن را به دو چرخ جلو نزدیک کرد. در خودروهای سه‌چرخ اگر وزن و قدرت زیادی روی چرخ عقب قرار گیرد، خودرو به‌راحتی واژگون می‌شود، عمدتا این حالت زمانی رخ می‌دهد که توان اتومبیل بیش از 150اسب‌بخار باشد. این پدیده در مورد خودروهای برقی به‌دلیل محدودیت سرعت رخ نمی‌دهد. در این جا باید اشاره کنم که خودرو در حال ساخت ما، با ویژگی‌های مذکور طراحی و تولید شده است.
با توجه به فرهنگ مردم کشور ما، خودرو شما فضای داخلی مناسبی دارد؟ برای طراحی این خودرو آیا مشاور خارجی داشته‌اید؟
همانطور که پیش‌تر توضیح دادم، یکی از مزایای این خودرو با وجود 3چرخ‌بودن، فضای داخلی مناسب آن است. طراحی داخلی این خودرو مانند خودروهای 4چرخ معمولی است که دو نفر به‌راحتی در آن جای می‌گیرند. همچنین برای خریدهای روزمره درون شهر از فضای بار کافی برخوردار است.
در پاسخ به قسمت دوم سوال شما باید بگویم که برای طراحی این خودرو، تنها از تجربه متخصصان داخلی که سابقه کار در خودروسازی‌های مختلف جهان را داشته‌اند، استفاده کردم.
مشخصات فنی این خودرو چیست و از چه سیستم الکتریکی استفاده کرده‌اید؟ اگر این محصول به تولید انبوه برسد، از نظر عملکرد پاسخگوی نیاز روزانه است؟
در این خودرو از یک موتور الکتریکی AC (متناوب) که سرعت 8هزار دوربر‌دقیقه دارد، استفاده شده است. این دور موتور باعث می‌شود، در خودرو نیاز به گیربکس نباشد. موتورهای AC در مقایسه با موتورهای DC افت گشتاور کمتری نسبت به دور موتور دارند. همچنین وزن این موتور بسیار پایین است و این موضوع یک نقطه قوت در خودرو محسوب می‌شود. یکی از موارد بسیار مهم در ساخت خودروهای الکتریکی، خنک‌کاری موتور است. موتورهای AC مجهز به سیستم آب‌خنک هستند و در رنج حرارتی مشخص، بیشترین بازده و کمترین افت انرژی را دارند. ضمن اینکه از گرمای تولیدی موتور جهت گرمایش داخل خودرو در زمستان نیز می‌توان بهره برد. بنابراین کاربری تعریف‌شده برای این خودرو، قطعا پاسخگوی نیاز رانندگی در شهر خواهد بود.
مساله پیمایش مسافت با یک‌بار شارژ در مورد خودروهای الکتریکی حائز اهمیت است. خودرو تولیدی با یک‌بار شارژ چه مسافتی را می‌پیماید و از چه نوع باتری در آن استفاده شده است؟
باتوجه به وزن خودرو که حدود 400کیلوگرم است، با یک‌بار شارژ می‌تواند 100کیلومتر مسافت شهری را طی کند. باتری استفاده‌شده روی این خودرو از نوع لیتیوم‌یونی 48ولتی با 225آمپر ساعت و زمان شارژ کامل باتری‌ها با برق شهری 4 تا 6ساعت است. هر خودرویی در تصادف تا حدودی دچار آسیب می‌شود و این خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست. از آن‌جایی‌که ایمنی باتری‌ها در خودروهای الکتریکی اهمیت زیادی دارد، باتری در مرکز خودرو جانمایی شده است. نحوه جانمایی باتری منجربه افزایش تعادل خودرو در زمان حرکت می‌شود.
طراحی شاسی این خودرو چگونه است؟
در ساخت این خودرو از شاسی و بدنه یکپارچه استفاده شده است که اصطلاحا به آن «مونوکوک» گفته می‌شود. این نوع شاسی و بدنه در حال حاضر جهت سبک‌سازی و افزایش استحکام در خودروها به‌کار گرفته می‌شود. برای افزایش ایمنی و مقاومت خودرو در برابر تصادفات نیز از اسپیس فریم در شاسی آن استفاده شده است.
تاکنون از کمپانی‌های داخلی یا خارجی پیشنهادی برای تولید انبوه داشته‌اید؟
بله. کمپانی گرین‌موتور اسپرت انگلیس برای خرید این خودرو اظهار علاقه کرده است. تا به حال این خودرو در نمایشگاهی نشان داده نشده است. امیدواریم به‌دلیل طراحی منحصر‌به‌فردش، اسپانسر و سرمایه‌گذار جهت تولید انبوه داشته باشد.
مهم‌ترین مساله در مورد خودروهای الکتریکی، حالت آیرودینامیکی آن‌هاست. این موضوع تا چه اندازه در خودرو شما رعایت شده است؟
اگر از نمای بالا به خودرو نگاه کنیم، شکل قطره آب که بهترین حالت آیرودینامیکی است، در آن رعایت شده است. از آن‌جایی‌که سقف سرعت خودرو برای تردد در شهر 80کیلومتربر‌ساعت تعیین شده، آیرودینامیک بودن خودرو اهمیت چندانی ندارد. همچنین قانون جریان‌های گردابی و نیروهای رانشی آیرودینامیکی در این خودرو لحاظ شده است.
هزینه تمام‌شده این خودرو برای ساخت چقدر بوده است؟ آیا ساخت خودرو به اتمام رسیده یا در حال تکمیل شدن است؟
هزینه ساخت نمونه اولیه خودرو 350میلیون‌تومان بود. مراحل ساخت این خودرو در حال تکمیل شدن است و به‌زودی تست‌های لازم خودرویی را نیز انجام خواهیم داد. تا امروز از لحاظ مالی هیچ حمایتی از شرکت‌های خودروساز داخلی نداشتم و کار ساخت خودرو با هزینه شخصی انجام شده است.
از چه قطعاتی برای ساخت در این خودرو استفاده شده است؟
بنا به طرح منتخب و پس از بررسی نمونه‌های موجود در بازار، از قطعات خودروهای ساخت داخل برای تولید این خودرو استفاده شده است. به‌عنوان مثال دلیل استفاده از چراغ گرد 7اینچی (استاندارد) برای خودرو، در دسترس بودن این فرم از چراغ است. هدف استفاده از قطعات خودروهای داخلی، فراهم کردن زیرساخت برای تولید انبوه و کاهش قیمت نهایی محصول است. از سوی دیگر این قطعات آماده در بازار کمک قابل‌توجهی به کاهش زمان در ساخت نمونه اولیه خودرو می‌کند.
و حرف آخر؟
خودروهای سه‌چرخ از نظر قوای محرکه به دو دسته موتورهای احتراق داخلی و الکتریکی تقسیم می‌شوند. دسته اول خودروهای سه‌چرخ را که دارای موتور احتراق داخلی هستند، زیر‌مجموعه خودرو تلقی می‌کنند. دسته دوم، سه‌چرخ‌هایی هستند که از موتور الکتریکی بهره می‌برند و آنها را زیر‌مجموعه موتورسیکلت‌ها معرفی می‌کنند و اصطلاحا به این دسته تریک (Trike) گفته می‌شود. برای مقرون به‌صرفه بودن تولید، این خودروها عموما در کلاس میکروکار قرار می‌گیرند. موضوع مهمی که باید در تولید خودروهای الکتریکی به آن توجه شود، طراحی آن است.
به عبارت دیگر قبل از اینکه طراح بخواهد کار طراحی را شروع کند، نخست باید مشخصات طرح را دقیقا روی کاغذ بیاورد. طراح باید مشخص کند که در نهایت این خودرو با چه کاربری و برای چه منظوری ساخته می‌شود. به‌عنوان مثال آیا خودرو در اتوبان تردد خواهد کرد یا اینکه صرفا مناسب تردد مسافت‌های کوتاه در شهر است. اگر قرار بر تردد خودرو در اتوبان باشد، آیرودینامیک نقش مهمی را بازی می‌کند.
اما اگر خودرو صرفا برای طی کردن مسافت کوتاهی در شهر ساخته می‌شود، آیرودینامیک مهم نیست. همچنین یک طراح باید در نظر داشته باشد که محصول طراحی‌شده‌اش قرار است در چه شرایط آب‌وهوایی کار کند، زیرا شرایط جوی تاثیرگذارترین پارامتر در کاهش یا افزایش طول عمر خودرو است. مهم‌ترین قسمت خودرو برقی که در زمان طراحی باید به آن توجه ویژه‌ای شود، رنج حرکتی، زمان شارژ و قدرت موتور است. این عوامل تعیین‌کننده حرکت خودرو در شیب و مسافت هستند.
با در نظر گرفتن این موارد، طراح می‌تواند نوع موتور برقی و تعداد باتری‌ها را مشخص کند. علاوه‌بر این موارد، طول عمر و نگهداری آن نیز باید درنظر گرفته شود. طراح باید واقع‌بین باشد و مشخصات طراحی را کاملا منطقی ببیند. به‌عنوان مثال ساخت یک خودرو برقی با وزن 500کیلوگرم که با یک‌بار شارژ بتواند 500کیلومتر طی کند، قطعا قیمت 2هزار‌دلاری نخواهد داشت، پس باید تمام هزینه‌های تولید را به‌درستی و براساس نوسان ارز محاسبه کند.
