تردد موتورسیکلتهایی با حجم موتور بالاتر از ۲۵۰سیسی از سال ۱۳۶۴ بدینسو بر اساس تصمیم شورای امنیت کشور در معابر سراسر ممنوع اعلام شد و این ممنوعیت کماکان ادامه دارد. با اینحال، کشف موردیِ موتورسیکلتهای قاچاق در شهرها و همچنین اظهارنظر برخی مقامات رسمی نشان میدهد واردات موتورسیکلتهای به اصطلاح «سنگین» (که پیش از این در ادبیات عامه به «موتور۱۰۰۰» هم معروف بودند) بهشکل قاچاق و از مبادی غیررسمی همچنان ادامه دارد.
در این میان، طی سالهای مختلف برای رفع موانع تردد این موتورسیکلتها تلاشهایی صورت گرفت که البته نتیجهای دربرنداشتهاند. این در حالی است که موتورسیکلتهای سنگین، مورداستفاده ورزشکاران رشته موتورسواری است و برخی میگویند واردات موتورسیکلتهای سنگین که به صورت قاچاق وارد ایران شدهاند، از همین طریق صورت گرفته است.
بهگفته برخی مقامات انتظامی کشور طی سالهای گذشته، موتورسیکلتهایی با حجم موتور بالاتر از ۲۵۰ سیسی، در هیچ مرجعی ثبت نشدهاند و به صورت قاچاق وارد کشور میشوند. این در حالی است که تردد این موتورسیکلتها در معابر، برابر با توقیف آنها خواهد بود.
در تازهترین مورد، چندروز پیش، ماموران کلانتری ۱۱۷ جوادیه تهران، یک دستگاه موتورسیکلت سنگین با حجم موتور ۱۴۰۰سیسی را در جریان چهلمین مرحله طرح رعد، که توسط پلیس پیشگیری تهران بزرگ اجرا میشود، در خیابان فدائیان اسلام توقیف کردند.
سردار محمدحسین حمیدی، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ درهمینمورد، با بیان اینکه هیچ مماشاتی در برخورد با تردد غیرمجاز موتورسیکلتهای سنگین وجود ندارد، به تسنیم گفت: «اگر موتورسیکلت سنگین برابر ضوابط قانونی وارد کشور نشده باشد و غیرمجاز تردد کند، بهعنوان کالای قاچاق محسوب و برای آن پرونده تشکیل میشود و سیر قضایی را طی میکند. همچنین، موتورسیکلتهای سنگین و قاچاق؛ مصادره میشوند و مراجع قضایی درباره آنها تصمیمگیری خواهند کرد.»
با اینحال بهگفته این مقام انتظامی، برخی راکبان موتورسیکلتهای سنگین بهرغم آنکه مجوز نگهداری آنها را دارند اما در هر حال مجاز به تردد در معابر نیستند. به این ترتیب، آن طور که رئیس پلیس راهور تهران بزرگ میگوید شرایط برای این موتورسیکلتها کمی متفاوت بوده و عمده ترددهای موتورسیکلتهای سنگین در تهران، مربوط به این موتورسیکلتهاست.
سردار حمیدی در ادامه گفت: «البته در مورد دوم نیز پلیس برخورد قانونی خود را با این موتورسیکلتهای سنگین انجام میدهد. در صورت رؤیت، با آنها برخورد لازم صورت میگیرد و در این رابطه نیز مماشاتی وجود ندارد.»
مجوز تردد در شرایط خاص
موضوع تردد موتورسیکلتهای سنگین طی سالهای گذشته در خبرها تکرار شده بود، هرچند ظاهرا در مقطعی، تصمیمی مبنیبر آزادسازی تردد این موتورسیکلتها گرفته شد. چند سال پیش، وزارت کشور در پاسخ به نامه دادگاه انقلاب آورد تردد کلیه موتورسیکلتهای سنگین در سطح شهرهای کشور و محدوده آنها ممنوع است، اما این ممنوعیت شامل تردد در خارج شهرها نمیشود.
بنابراین؛ ممنوعیت، قانون مصوب مجلس یا هیاتدولت نیست و تنها به بخشنامهای بازمیگردد که در دهه ۱۳۶۰ صادر شده است و همچنان اجرا میشود. اما ازآنسو ورود قانونی موتورسیکلتهای سنگین ورزشی که همراه با پرداخت عوارض وارداتی صورت میگیرد، هم از رهگذر مقررات عبور میکند و هم با عطف نظر به همین بخشنامه، دستخوش مشکل میشود.
این در حالی است که تردد موتورسیکلتهای سنگین در شهرها و صرفا با در اختیار داشتن پلاک رسمی قانونی نمیشود و مجوز تردد این موتورسیکلتها در شهرها را دستگاههای امنیتی و انتظامی صادر میکنند. بر این اساس، دارندگان موتورسیکلتهای سنگین پلاکدار میتوانند آن را بهوسیله وانت به بیرون از شهرها ببرند.
ازآنسو، دستکم در یک مورد و در سال ۱۳۹۲، سردار حسین رحیمی، رئیس وقت پلیس راهنماییورانندگی تهران بزرگ، با اشاره به این موضوع گفته بود: «صدور مجوز برای تردد موتورسیکلتهایی که حجم موتور بالاتری نسبتبه مدلهای معمول دارند، بر عهده استانداری تهران است و در اختیار پلیس راهنماییورانندگی تهران بزرگ نیست.»
فدراسیون درحالی پیگیری است
بهناز شفیعی، بانوی موتورسوار که سابقه حضور بهعنوان مشعلدار المپیک زمستانه سال 2018 در پیونگچانگ کرهجنوبی را دارد، در گفتوگو با «دنیای خودرو» در مورد موتورسیکلتهای سنگین و نقش آنها در ورزش موتورسواری گفت: «معمولا موتورسیکلتهای مورداستفاده ورزشکاران، در حجمهای ۱۲۵، ۲۵۰، ۶۰۰ و ۱۰۰۰ سیسی هستند. درحالیکه موتورسیکلتهایی با حجم موتور بالاتر مانند موتورسیکلتهای ۱۳۰۰ یا ۱۴۰۰ سیسی، عمدتا خیابانی هستند اما همین موتورسیکلتها نیز با مشکلاتی مواجه میشوند.»
شفیعی ادامه داد: «موتورسیکلتهای سنگینی که برای حوزه ورزش مورداستفاده قرار میگیرند، برگ سبز وارداتی دارند و توسط فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی، پلاکهای خاصی برای آنها صادر میشود که درواقع معادل جواز تردد آنها به شکل محدود است.»
او ادامه داد: «با اینحال، تردد این موتورسیکلتها نیز مشکلات خاص خود را دارد. بهعنوانمثال برای نگهداری هر دستگاه در پارکینگ متعلق به فدراسیون، ورزشکاران سالانه ۴میلیون تومان اجاره پارکینگ میدهند.»
شفیعی گفت: «یکی از مزایایی که فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی برای ورزشکاران این حوزه در نظر گرفته، امکان واردات موتورسیکلتهای سنگین ورزشی با پرداخت ۱۰درصد حق گمرک است، اما تا بهحال هیچ یک از ظرفیتهای تخصیص دادهشده برای واردات این موتورسیکلتها، به ورزشکاران تعلق نگرفته، البته فدراسیون اعلام کرده در حال پیگیری است.»