به گزارش «اخبار خودرو»،«طرح تحول کیفیت در زنجیره تامین صنعت خودرو» که توسط انجمن مدیریت کیفیت ایران و با مشارکت نمایندگان و کارگروه‌هایی از وزارت صمت، خودروسازان و قطعه‌سازان در حال تهیه و تدوین بود، سرانجام ازسوی این انجمن نهایی و معرفی شد. براساس این طرح، کیفیت در حوزه خودرو باید از طریق افزایش سطح کیفی قطعه‌سازان انجام شود. بدین ترتیب، با پایش وضعیت تامین‌کنندگان قطعات خودرو، مشکلات حوزه کیفی تامین‌کنندگان بررسی و نسبت به رفع و ارتقای جایگاه کیفی آن‌ها اقدام می‌شود. این طرح کلیه حلقه‌های اصلی زنجیره ارزش صنعت خودرو را پوشش می‌دهد. ارتقای مدیریت کیفیت با رویکرد نقص صفر و توسعه آن در محورهای کارایی و اثربخشی انجام می‌شود. این طرح روی برآورده کردن نیازهای تمامی ذینفعان این صنعت متمرکز است. اعضای هیات‌مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران پاسخگوی پرسش‌های روزنامه «دنیای‌خودرو» در این خصوص بوده‌اند.
ارتقای کیفیت صنعت خودرو با تمرکز بر شرکت‌های قطعه‌ساز
فرزین انتصاریان، رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران
انجمن مدیریت کیفیت ایران با توجه به سوابق و تجربیات خود در حوزه خودروسازی، بر تحول در صنعت خودرو و توسعه کیفیت در زنجیره تامین آن تمرکز کرده است و به‌منظور کمک به سیاست‌گزاری در سطح کلان کشور و همچنین توسعه کیفیت صنعت خودرو و هدایت آن در یک مسیر منطقی، اقدام به تهیه طرح تحول صنعت خودرو و به‌عنوان اولین گام، اقدام به تدوین طرح ارتقای کیفیت زنجیره تامین و ارتقای مدیریت کیفیت قطعه‌سازان کرده است. مطمئن هستیم این طرح در صورت اجرا، ضمن توسعه و ارتقای همه‌جانبه قطعه‌سازی، ابزاری مهم و پشتیبان برای توسعه کیفیت صنعت خودرو نیز خواهد بود.
برای ارتقای صنعت خودرو، پیشنهاد می‌کنم؛ در گام نخست، قطعه‌سازی به‌عنوان یک صنعت مستقل شناخته شود. وزارت صمت که هم‌اکنون به‌نوعی مالک و سیاست‌گزار خودروسازی‌ها به شمار می‌رود، باید صنعت قطعه را جدا از صنعت خودرو بداند و برای آن هویت و شخصیتی مستقل تعریف کند.
تا زمانی‌که قطعه‌سازی هویت مستقل و مشخصی نداشته باشد، دنباله‌رو صنعت خودرو و وابسته به آن خواهد بود. شرکت‌های خودروسازی هم که از نظر مدیریت کیفیت، دارای هویت مشخصی نیستند و در اجرای تعهدات کمیتی تولید نیز تحت فشار قرار دارند، الزاما باید متمرکز بر حل مشکلات عدیده خود باشند و نمی‌توانند بدون حمایت جدی و سیاست‌گزاری از بالا، برنامه‌ریزی عمیق برای توسعه یکپارچه صنعت خودرو و قطعه‌سازی کرده و در توسعه کیفیت اثربخشی زیادی داشته باشند.
بنابراین با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی و ظرفیت بالای اشتغال‌زایی، تمرکز بر قطعه‌سازی نسبت‌به خودروسازی اولویت دارد. قطعه‌سازی ایران دارای ظرفیت‌هایی است که می‌توان با برنامه‌ریزی برای توسعه مدیریت کیفیت در سطح استانداردهای سازندگان بزرگ خارجی، برای آن هویت قابل قبول مستقلی ایجاد کرد.
در این صورت علاوه‌بر توسعه صنعت خودرو ملی، شاهد استقبال خودروسازان بزرگ خارجی برای سرمایه‌گذاری و حضور در صنعت خودرو ایران نیز خواهیم بود. از آن‌جاکه معتقدیم متخصصان مرتبط برای شناسایی راه‌حل‌هایی برای رفع یا مدیریت مشکلات تحریم، نوسانات نرخ ارز، گرانی و ... مشغول فعالیت هستند، انجمن مدیریت کیفیت ایران نیز باتوجه به تجربیات گسترده در 25 سال گذشته در حوزه خودروسازی و عطف به درخواست تشکل‌های تخصصی حوزه قطعات و خودروسازی و لزوم تاکید بر ارتقای کیفیت تولیدات داخلی، پروژه ارتقای سیستم مدیریت کیفیت در صنعت خودرو را متمرکز بر شرکت‌های قطعه‌ساز و با هدف بهبود زیرساخت‌های موثر بر کیفیت مبتنی‌بر برنامه راهبردی توسعه و ارتقای کیفیت صنعت قطعه‌سازی خودرو در دستور کار قرار داد. این انجمن با انجام تحقیقات گسترده در سطوح ملی و بین‌المللی و تجربیات عمیق خود در زمینه توسعه مدیریت کیفیت و استانداردسازی، «مدل راهبردی و برنامه‌های اساسی توسعه و ارتقای کیفیت قطعه‌سازی خودرو» را طراحی کرده است و آمادگی دارد در اسرع وقت این برنامه‌ها را با همکاری مسئولان و ذینفعان صنعت خودرو ایران اجرایی کند.
پیشرفت صنعت قطعه با اجرای طرح تحول کیفیت
نسرین وفایی، عضو هیات‌مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران
طرح تحول کیفیت در صنعت خودرو نتیجه یک کار و فکر گروهی است. این کار ماحصل یک‌سری دیدگاه‌هایی است که صرفا در داخل انجمن شکل نگرفته، بلکه بدین منظور کارگروه‌های مختلفی در شرکت‌های خودروسازی و قطعه‌سازی شکل گرفته‌اند. تا امروز، طرح‌های بسیاری از سوی خودروساز، قطعه‌ساز و وزارت صمت منتشر شده است. هدف این طرح‌ها بهبود صنعت خودرو و رضایت مشتریان بوده، این طرح تحول نتیجه همکاری با کارشناسان و مدیران صنعت خودرو است. در جلساتی که برگزار شد، نظرات شرکت‌هایی مانند ایران‌خودرو، سایپا، بهمن و همچنین شرکت‌های قطعه‌سازی را دریافت کرده‌ایم. تمایز این طرح با سایر طرح‌ها به دیدگاه کلان آن باز می‌گردد. معتقدیم سازمان‌ها در دو مساله ایراد دارند؛ یک مورد داخل سازمان است و مورد دیگر بحث فضای کلانی است که با آن درگیر هستند. داخل سازمان‌ها باید تغییرات داشته باشیم. در این طرح مسیری را طراحی کرده‌ایم تا نقاطی را که در داخل سازمان‌ها ایراد دارند، شناسایی و برطرف کنیم. در بیرون سازمان هم یک‌سری قوانین، مقررات و استانداردها وجود دارد. همچنین میزان نظارت‌هایی که بر صنعت خودرو و قطعه وجود دارد، به حدی زیاد است که دست‌وپاگیر شده، انجمن مدیریت کیفیت ایران به‌عنوان نهاد شخص ثالث که هیچ منافعی در صنعت خودرو ندارد، در نظر دارد برای بهبود و اصلاح قوانین و مقررات و نظارت‌ها، یک‌سری کارگروه‌های تخصصی با حضور وزارت صمت و نمایندگان ارگان‌ها داشته باشد. باتوجه به این‌که شرکت‌های قطعه‌ساز ما در سطوح متفاوتی هستند، این طرح ممکن است برای هر قطعه‌ساز بین سه تا پنج سال زمان ببرد. چراکه هر شرکت قطعه‌سازی دارای بلوغ سازمانی مختلفی است. در نتیجه شاید در یک شرکت به زمان کمتری برای اجرای طرح تحول و در شرکت دیگر زمان بیشتری نیاز باشد.
اجازه ارفاقی برای استفاده از قطعات معیوب؛ مشکل اصلی
فرشید شکرخدایی، نایب‌رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران
برای تهیه این طرح، تمام اقداماتی را که در جهان برای ارتقای کیفیت انجام شده است، بررسی کردیم. نسخه تهیه شده، نسخه بومی کشور است و به‌رغم تحریم‌ها از طرف ما به‌عنوان متخصصان کیفیت در فضای کسب‌وکار ایران، امکان اجرایی شدن دارد. این طرح به‌صورت پایلوت در چند شرکت ازجمله شرکت آسیالنت اجرایی خواهد شد تا به‌صورت عملی نیز نتایج آن منتشر شود.
اجزای تشکیل‌دهنده این طرح بارها در صنعت خودرو کشور اجرا شده، اما چیزی که این طرح تحول کیفیت را متمایز می‌کند، یکپارچگی این طرح و تغییر نگرش آن است. در صنعت خودرو یک انحصار طبیعی درازمدت ایجاد شده و تمرکز بر افزایش کمیت جوابگو نیست.
از این‌رو؛ صنعت خودرو نیز باید این فرصت را غنیمت بشمرد و در زمینه کیفیت هم کار ویژه‌ای انجام دهد. بیشترین شکایت‌های مشتریان، بعد از تحویل خودرو است. آمار نشان می‌دهد ۷۵درصد نارضایتی مردم بعد از خرید و خدمات پس از فروش است.
یعنی اولین‌باری که خودرو خراب می‌شود. این امر به دلیل مشکل کیفیت قطعات خودرو است و به نام خدمات پس از فروش ثبت می‌شود. بررسی تولید محصولات مختلف در ایران نشان می‌دهد در تولید محصولات رنو، برخلاف تولید پژو چیزی به‌نام اجازه ارفاقی وجود نداشته است.
یعنی قطعه خراب به‌هیچ‌عنوان در خط تولید جایی نداشت. حتی اگر خط تولید می‌خوابید، امکان استفاده از قطعات نامرغوب وجود نداشت. این در حالی است که برای تولید محصولات پژو در ایران‌خودرو و همچنین در سایپا اجازه ارفاقی وجود داشته و دارد. آن‌چه به صنعت خودرو ما آسیب وارد می‌کند، همین اجازه ارفاقی است. یعنی برای این‌که تیراژ پایین نیاید، شرکت‌ها به قطعات خراب یا نیمه‌خراب اجازه استفاده می‌دهند.
این روند باعث نارضایتی مردم هنگام استفاده می‌شود. در محصول تندر (ال90) چون رنو به‌هیچ‌وجه این اجازه را به شرکت‌ها برای استفاده از قطعات خراب نمی‌داد، مردم بیش‌از ۷۶درصد از این محصول رضایت داشتند. این امر نشان می‌دهد؛ صنعت خودرو ایران می‌تواند محصولی را تولید کند که ۷۶درصد رضایت مشتریان را جلب کند. زیرا در مورد تندر90 نارضایتی مردم دیده نمی‌شود. بنابراین مکانیزم کار را بلد هستیم و قطعه‌ساز هم می‌تواند محصول باکیفیت تولید کند، کاری که در انجمن انجام شده، تشکیل یک شبکه دانشی متشکل از ۴۰۰ نفر است. بر این اساس، یک اسکن سریع در هفت حوزه انجام می‌دهیم و سطح بلوغ سازمان و این‌که در کدام گرید قرار دارد، مشخص می‌شود. بدین ترتیب، یک گزارش ۱۵۰صفحه‌ای در ۷حوزه ازجمله منابع انسانی، فرآیند تولید، انبارها و... به شرکت قطعه‌ساز داده می‌شود. اگر شرکت علاقه‌مند باشد گرید خود را افزایش دهد، می‌تواند درخواست بعدی را مطرح کند. این بار ارزیابی عمیقی از عملکرد پنج‌ساله شرکت انجام می‌شود. ضمن این‌که آمار قطعات تولیدی شرکت و بحث خرابی آن‌ها از شرکت‌هایی مانند سازه‌گستر و ساپکو دریافت می‌شود. در نهایت یک طرح تحول کیفی در قالب سه تا پنج‌سال ارائه می‌شود.
