به گزارش «اخبار خودرو»،با مقایسه اعداد و ارقام مربوط به میانگین درآمد در ایران و سایر کشورهای جهان و تناسب بستن میان قیمت خودروها در ایران و جهان به راحتی می‌توان دریافت خودرو در کشور کالایی گران و تقریبا دور از دسترس برخی اقشار جامعه است. سالانه ایرانیان بخش قابل‌توجهی از سرمایه خود را صرف خرید خودرو می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت نه‌تنها خودروهای لوکس وارداتی بلکه حتی خودروهای قدیمی ساخت داخل نیز در ایران بسیار گران هستند و برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، خودرو در ایران کالایی سرمایه‌ای محسوب می‌شود. در این رابطه هنوز مدت زیادی از اجرای قانون مالیات خودروهای لوکس نگذشته که دولت تصمیم به اخذ مالیات از خودروهای داخلی نیز گرفته است. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
مالیات سبز بر چه اساسی مشخص می‌شود؟
سال گذشته دولت تصمیم گرفت جزئیاتی را در بودجه سال ۱۴۰۰ بگنجاند. ازجمله با اخذ مالیات از خودروهای لوکس، به نحوی بخشی از کسری بودجه خود را جبران و کسب درآمد کند. حال، دولت سیزدهم درنظر دارد از خودروهای تولید داخل نیز مالیات بگیرد. براین اساس طبق تصمیم اخیر دولت، حسب قانون هنگام انتقال سند از خودروساز به خریدار، مالیات بر ارزش افزوده (از مشتری) اخذ خواهد شد.
این مالیات‌بر ارزش افزوده یک تا 5درصدی هنگام ثبت‌نام طرح‌های فروش دو خودروساز بزرگ و سایر شرکت‌های خودروساز داخلی، روی قیمت خودرو اعمال خواهد شد و به‌این‌ترتیب بر قیمت خودرو افزوده می‌شود. بحث مالیات سبز که از 13دی‌ماه مطرح شده است و به‌عنوان عوارض اخذ می‌شود، در واقع مالیات بر آلایندگی خودروهاست. این مالیات سبز براساس میزان آلایندگی خودروها و متناسب با آن تعیین می‌شود، یعنی هر خودرویی که آلایندگی بیشتری تولید کند، درصد اضافه‌تری مالیات خواهد پرداخت. میزان آلایندگی توسط سازمان ملی استاندارد تعیین و میزان مالیات نیز از صفر تا پنج‌درصد برای خودروهای سواری و وانت دوکابین محاسبه می‌شود. اما نکته‌ای که در اینجا وجود دارد، این است؛ خودروسازها ابتدا این مالیات را دریافت و سپس به حساب دولت واریز می‌کنند. لازم به یادآوری است این مبلغ مازاد بر قیمت محصولات خودروسازان داخلی در طرح‌های فروش فوق‌العاده اعمال شده و ارتباطی با خودروسازان ندارد و متعلق به سازمان امور مالیاتی است.
پیش‌تر اعلام شده بود خودروسازان و مونتاژکنندگان داخلی، مسئول پرداخت مالیات هنگام نخستین انتقال به خریداران هستند. براین‌اساس خودروسازان دریافت مالیات از خریداران را شروع کرده‌اند. بنابراین در سی‌امین طرح فروش فوق‌العاده محصولات ایران‌خودرو با اعمال مالیات بر ارزش افزوده جدید، قیمت خودرو افزایش یافته است. بدین ترتیب که مشتریان منتخب طرح‌های فروش هنگام پرداخت وجه خودرو باید قیمت‌های جدید را همراه با مالیات واریز کنند.
بهبود کیفیت خیابان‌ها و جاده‌ها از طریق درآمد حاصل از مالیات
درباره مالیات بر ارزش افزوده خودروهای داخلی، محمد مسیحی، معاون سازمان امورمالیاتی کشور اعلام کرد: «مالیات خودرو هنگام اولین انتقال به خریداران پرداخت می‌شود. علاوه‌براین، مالیات نقل‌وانتقال خودرو طبق قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده اخذ خواهد شد. ازسوی‌دیگر هرگونه انتقال به صورت صلح و هبه، به نفع دولت نیز در نظر گرفته شده است.» در این خصوص علی کاشانی، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» درباره اخذ مالیات خودرو توسط دولت گفت: «در بخش خودرو مالیات، دو قسمت است؛ یک قسمت مربوط به خودروهای لوکس و دیگری مالیات نقل‌وانتقال خودرو است. در هر دو حالت، اگر مالک خودرو قصد فروش خودرویش را داشته باشد، ابتدا باید مالیات اعمال‌شده بر خودرو را تسویه کند.» وی ادامه داد: « البته از اواسط دی‌ماه مالیات بر ارزش افزوده خودروهای داخلی نیز اجرایی شده است. در این مرحله مالیات و عوارض شماره‌گذاری خودروها براساس رتبه‌بندی انرژی که به تایید سازمان ملی استاندارد ایران رسیده است، اخذ می‌شوند و عوارض‌سبز نام دارد.» کاشانی درباره مالیات خودروهای داخلی ذکر کرد: «آن‌طور که از شواهد پیداست، تنها مالیات نقل‌وانتقالات بر قیمت کارخانه اضافه می‌شود و در این زمینه مالیات دیگری نداریم.» این کارشناس صنعت خودرو درباره مالیات خودروهای لوکس عنوان کرد: «استفاده از منابع درآمدی حاصل از مالیات‌ستانی در تمام دنیا صرف اولویت‌ها می‌شود، بنابراین باید محل مصرف منابع درآمدی حاصل از مالیات‌ستانی خودروهای لوکس نیز به درستی مشخص و موجب اطمینان‌بخشی در جامعه شود.» وی افزود: «در این راستا توسعه حمل‌ونقل عمومی می‌تواند منجر به کاهش نیاز به استفاده از خودرو شخصی شود. این موضوع علاوه‌بر بهبود شرایط زیست‌محیطی این امکان را فراهم می‌آورد که شاهد ترافیک روان‌تر در سطح معابر شهری باشیم.» او ادامه داد: «البته بهبود کیفیت خیابان‌ها و جاده‌ها نیز می‌تواند از مسیر درآمدهای حاصل از مالیات‌ستانی از خودروهای لوکس اتفاق بیفتد.»
مخالفان چه می‌گویند؟
البته این قانون منتقدانی نیز دارد. به‌عنوان‌مثال رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق ایران معتقد است باید شیوه دریافت مالیات‌سبز اصلاح شود چون کشور را به سمت هدف اصلی که هوای پاک است، هدایت نمی‌کند. سیدعلی حسینی در ادامه گفت: «خودروسازها باید آلایندگی خودروها را کاهش دهند اما چرا مصرف‌کننده‌ها پول آن را بپردازند؟ چون مسلما این میزان را روی فاکتور می‌کشند و از مصرف‌کننده دریافت می‌کنند.» وی در ادامه افزود: «سوال این است حتی اگر مصرف‌کنندگان این مالیات را بپردازند، درآمد حاصل از آن در کجا هزینه خواهد شد؟ کجا قرار است سرمایه‌گذاری صورت بگیرد تا آلودگی خودروهای ما به کمترین حد برسد؟ در دیگر کشورها خودروهای هیبرید تولید می‌کنند که گاه آلایندگی آنها صفر است. به‌نظر می‌رسد چنین برنامه‌ریزی‌هایی وجود ندارد و هدف صرفا کسب درآمد بوده و درواقع هدف اصلی گم شده است.»
