به گزارش «اخبار خودرو»،ثبت‌نام دومین مرحله قرعه‌کشی سامانه یکپارچه فروش خودرو در حالی از ساعت ۱۷ روز 25تیر آغاز شد که این سامانه در ساعات اولیه ثبت‌نام با اختلال جدی همراه بود. در این مرحله حدود ۷۶هزار و ۷۰۰ خودرو برای عرضه در نظر گرفته شده است، اما در کمتر از 24ساعت (تا ساعت ۱۴روز یکشنبه) بیش‌از ۲میلیون و ۲۰۰هزار نفر اقدام به ثبت‌نام کردند که نشان از ثبت‌نام 7هزار متقاضی در هر دقیقه پس از رفع مشکل اختلال در سامانه بود. باتوجه به این روند، رکورد ثبت‌نام 4میلیون نفری نوبت پیشین برای خرید خودرو شکسته خواهد شد، این در حالی است که میزان خودروهای عرضه‌شده در نوبت دوم نسبت به نوبت نخست کاهش داشته است. ازسوی‌دیگر، باتوجه به زیان‌دهی تولید و مشکل نقدینگی خودروسازان و قطعه‌سازان، حفظ روند فعلی تولید نیز با چالش مواجه است و تشدید التهاب در بازار خودرو بعید به‌نظر نمی‌رسد. به‌ویژه آن‌که تداوم تولید به‌صورت عبورمستقیم (خودرو کامل و بدون کسری) منوط‌به تامین به‌موقع نهاده‌های تولید، باکیفیت و قیمت مناسب است، اما عدم پرداخت مطالبات قطعه‌سازان در موعد مقرر منجر به تاخیر در تحویل قطعه به خودروسازی‌ها و بازگشت خودروهای ناقص می‌شود. سعید مدنی، مشاور ارشد صنعت خودرو و مدیرعامل اسبق سایپا در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» درخصوص اصلاح ساختار صنعت خودرو به‌ویژه اصلاح ساختار زنجیره تامین که وزیر صمت نیز بر آن تاکید داشته است، گفت: «مادامی‌که برای حل مشکلات صنعت خودرو در بخش تولید چاره‌ای اندیشیده نشود، وضعیت بخش عرضه نیز تغییر چشمگیری نخواهد کرد و همچنان عرضه پاسخگوی تقاضا نخواهد بود.» وی ضمن صحه‌گذاری بر وجود تقاضای کاذب در بازار به دلیل تفاوت بالای قیمت کارخانه و بازار آزاد گفت: «درعین‌حال، تولید و عرضه خودرو از میزان تقاضای واقعی موجود در بازار نیز کمتر است و طی سال‌های اخیر با پدیده تقاضای انباشته از سال‌های قبل نیز مواجه هستیم.»

آیا تولید به‌صورت عبور مستقیم، علاوه بر ارتقای کیفی در بحث تیراژ و میزان عرضه نیز تاثیر مثبتی خواهد داشت؟
تولید عبورمستقیم در گرو روند مطلوب تولید یعنی تامین به‌موقع، قیمت مناسب، پرداخت بهنگام مطالبات تامین‌کنندگان و کیفیت مناسب قطعات بدون نیاز به بازنگری و بازسازی مجدد است. اجرای درست این مراحل به‌عنوان نبض تولید به تولید عبورمستقیم منتهی خواهد شد که موجب افزایش کیفیت محصول نیز خواهد بود. هرچند حذف خودروهای ناقص از تولید می‌تواند موجب کاهش تیراژ شود، اما عدد تیراژ با احتساب خودروهای ناقص یک عدد غیرواقعی است، زیرا خودرو تکمیل‌نشده قابلیت تجاری‌سازی و عرضه ندارد. با این‌حال، به‌گفته خود خودروسازان، اگر در سال 1400 نیز از تولید خودروهای دارای کسری صرف نظر می‌شد، تنها 15هزار دستگاه در تیراژ سالانه تاثیر داشت، اما در مقابل 25درصد کیفیت محصولات افزایش می‌یافت. درعین‌حال باید این واقعیت را در نظر داشت که قرارگیری در شرایط کمبود نقدینگی و در نتیجه ایجاد وقفه در شارژ مالی قطعه‌سازان بار دیگر منجربه تولید خودروهای کف می‌شود.

شرط تداوم تولید عبور مستقیم ازسوی خودروسازان چیست؟
متاسفانه به‌رغم تصویب دستورالعمل تولید یک‌میلیون و 500هزار دستگاه خودرو در سال جاری، تاکنون ساختار تامین نقدینگی برای خرید مواد اولیه و قطعات نیم‌ساخته روشن نشده و هیچ برنامه‌ای نه ازسوی وزارت صمت و نه هیچ نهاد دیگری در این رابطه تدوین و اعلام نشده است. مشکل نقدینگی و ضرر و زیان ناشی‌از نظام قیمت‌گذاری دستوری به تولید خودروهای ناقص انجامیده و تحریم‌ها نیز این موضوع را تشدید کرده است، در این شرایط و باتوجه به کمبود نقدینگی در خودروسازی‌ها و قطعه‌سازی‌ها و ازسوی‌دیگر افزایش قیمت سنگین نهاده‌های تولید، حتی تحقق تیراژ سال گذشته نیز بعید به‌نظر می‌رسد. در سال‌های گذشته نیز با تیراژ متفاوتی از خودروهای ناقص بنا بر دلایل متعدد مواجه بوده‌ایم و این موضوع به‌ویژه از سه تا چهار سال گذشته تاکنون حادتر شده است.

برنامه‌های وزیر صمت درخصوص افزایش تیراژ تولید عبور مستقیم خودروسازان طی سال جاری در چه صورت قابل دسترس خواهد بود؟
برای تحقق افزایش تیراژ مورد نظر وزیر صمت و ارتقای کیفیت خودرو، همراهی سیستم بانکی، گمرکات، سازمان امور مالیاتی و... ضروری است. آن‌چه بیش‌از سایر عوامل بر عدم تحقق تولید عبورمستقیم اثرگذار بوده، مشکل نقدینگی است و حفظ روند تولید مستقیم که از ابتدای سال جاری در خودروسازی‌ها شکل گرفته، در گرو حذف نظام قیمت‌گذاری و رهایی این صنعت از قیمت‌های دستوری، فروش‌های تکلیفی و دخالت دولت است. در این صورت، خودروسازان قادر به برنامه‌ریزی برای تولید و عبور مستقیم خواهند بود. اما در صورت تداوم مشکلات نقدینگی و کمبود قطعات، به‌طور قطع خودروهای ناقص و در نتیجه افت کیفیت و رشد قیمت تمام‌شده به چرخه تولید بازمی‌گردند. البته نحوه مدیریت نیز نقش ویژه‌ای در این میان دارد.

آیا ورود خودروسازان و قطعه‌سازان به عرصه واردات خودرو می‌تواند زیان انباشته این صنعت را کاهش دهد؟
توصیه این است که خودروساز و قطعه‌ساز اولویت را بر ساخت داخل قرار دهند. چراکه تمرکز ظرفیت‌های تولید بر واردات قطعات و خودرو سی‌کی‌دی می‌تواند یکی از عوامل بروز خلل در پروژه ساخت داخل باشد. طی یک‌دهه گذشته که نسبت‌به واردات خودروهای عمدتا چینی اقدام شده است، متاسفانه بی‌برنامگی واردکنندگان این خودروها که نام خودروساز را یدک می‌کشیدند، موجب شد انگیزه‌ای ازسوی چه قطعه‌ساز و چه خودروساز برای ساخت داخل وجود نداشته باشد.

پیشنهاد شما به مدیران و صاحبنظران صنعت خودرو برای افزایش تیراژ تولید چیست؟
متاسفانه اگر مشکل نقدینگی و قیمت‌گذاری همچنان برقرار باشد، هدف‌گذاری تولید عبورمستقیم ممکن است با کاهش تیراژ خودروسازان همراه شود. این در حالی است که حفظ تیراژ نیز حائزاهمیت است و نباید به دلیل فقدان یک قطعه، ظرفیت‌های تولید را بلااستفاده نگاه داشت. به عقیده بنده خودروساز و قطعه‌ساز باید هماهنگ با یکدیگر عمل کنند که بدین منظور نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای ارسال به‌موقع قطعه به خطوط تولید و در نهایت حذف تولید خودرو ناقص هستیم. زیرا تولید مستقیم در کاهش قیمت تمام‌شده موثر است.