باید اعتبار پیکان را به عنوان میراث تمدنی حفظ کنیم

چندی پیش وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مراسم رونمایی از اولین شناسنامه بین‌المللی خودروهای کلاسیک، پیکان را نوستالژی‌ ملی دانست و گفت: «با وجود پیشرفت‌های صورت‌گرفته خودروهای دیگری جایگزین پیکان شده‌اند اما باید ارزش و اعتبار آن را به عنوان میراث تمدنی حفظ کنیم.»

عزت‌اله ضرغامی ادامه داد: «پیکان خاطرات چند نسل است، مردم خاطرات شیرینی از این خودرو دارند و با آن زندگی کرده‌اند.»

وی درباره عملکرد صنعت خودرو در چند سال اخیر بیان کرد: «شرکت ایران‌خودرو، سرمایه ملی محسوب می شود که باید همراه با دیگر شرکت‌های تولیدکننده، خودروهای باکیفیت را که حق مردم است، تولید و عرضه کند.»

در ادامه این مراسم، رئیس کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران نیز در مراسم رونمایی از اولین شناسنامه بین‌المللی خودروهای کلاسیک گفت: «کانون جهانگردی و اتومبیلرانی، اقدامات بسیاری در بخش اتومبیلرانی برای گسترش فرهنگ گردشگری در کشور داشته است.»

وی افزود: «با حضور رئیس FIVA از اولین شناسنامه بین‌المللی خودروهای تاریخی در ایران رونمایی شد که مالکان می‌توانند با این شناسنامه در مسابقات و رویدادهای جهانی شرکت کنند.»

صوفی ادامه داد: «حدود ٨٠کشور عضو فیوا هستند که ایران عضویت سی‌ام را دارد و از این پس باتوجه به گسترش همکاری‌های بین‌المللی مالکان خودروهای پلاک تاریخی می‌توانند از مزایای این پلاک بهره‌ ببرند.»

تیدو برسترس، رئیس فدراسیون بین‌المللی وسایل‌نقلیه تاریخی نیز با اشاره به جذابیت های ایران در این حوزه افزود: «مفهوم خودروهای تاریخی از نظر فیوا، وسیله نقلیه با قدمتی بیش‌از ۳۰سال است که اصالت خود را حفظ کرده باشد و به صورت روزمره استفاده نشود. به این ترتیب این وسیله‌نقلیه یک میراث تاریخی به حساب می‌آید و سازمان‌های بین‌المللی چون اتحادیه اروپا و یونسکو هم آن را قبول دارند و ما در فیوا نقش حفظ آن‌ها را داریم.»

برسترس ادامه داد: «اولین خودرویی که باعث صنعتی شدن ایران شده، پیکان است و باید در رده میراث تاریخی قرار بگیرد و این انتخاب بسیار مناسبی است.»

بررسی کلاسیک‌ها از نظر قانونی و اسنادی

خودروهای کلاسیک مستقل از زمان تولید، مدل و تعداد سیلندر قابل‌نقل و انتقال هستند و هیچ تفاوتی با سایر خودروهای تولید داخل یا وارداتی ندارند. اما می‌توان خودروهای کلاسیک موجود در بازار ایران را از نظر قانونی و اسنادی به چهار گروه مجزا تقسیم‌بندی کرد.

گروه اول کلاسیک‌های رسمی و قانونی هستند که از نظر دادوستد و نقل‌وانتقال رسمی، تفاوت چندانی با خودروهای معمولی داخلی یا خارجی روز بازار ندارند. فقط مانند سایر خودروهای مسن‌تر از پنج‌سال، نیازمند معاینه‌فنی معتبر و پرداخت عوارض شهرداری هستند. دسته دوم، کلاسیک‌های پلاک‌سفید هستند که ضمن داشتن اسناد و مدارک معتبر، هنوز از پلاک منسوخ‌شده قدیمی بهره می‌برند.

به‌عبارت‌دیگر، این گروه از خودروها (یا موتورسیکلت‌های) کلاسیک در زمان طرح جایگزینی پلاک ملی، در این فرآیند شرکت نکرده و امروزه از آن‌ها با عنوان خودروهای پلاک سفید یا پلاک قدیم یاد می‌شود. این کلاسیک‌ها تنها به‌عنوان یک دارایی شخصی و به صورت قولنامه‌ای (بدون ثبت رسمی محضری) قابل‌انتقال هستند و از دیدگاه قانون فروش مانند یک دارایی معمولی نظیر لپ‌تاپ و دوچرخه معامله می‌شوند و به صورت رسمی قابلیت انتقال ندارند. تردد این گروه از خودروهای کلاسیک به‌دلیل نداشتن پلاک رسمی ملی، جرم محسوب می‌شود اما تملک و انتقال آن‌ها به روش قولنامه‌ای مشکلی به همراه ندارد.

گروه بعدی به کلاسیک‌های مهاجر معروفند. داستان کلاسیک‌ها از این جا به بعد کمی پیچیده می‌شود. برخی خودروهای کلاسیک هستند که اسناد احراز هویت و اثبات وجودی آن‌ها در سیستم ملی کشور موجود نیست. این گروه از خودروها معمولا با نام مهاجر شناخته می‌شوند.

خودروهایی که سابقه حضور رسمی در سیستم ثبت ملی کشور ندارند و هیچ سندی مبنی‌بر داشتن اصالت و تملک از آن‌ها در دسترس نیست و می‌توان با اطمینان گفت که به روش‌های غیرقانونی به کشور واردشده و در نتیجه هیچ سند رسمی از مراحل ترخیص آن‌ها از گمرک یا حضور آن‌ها در خیابان‌های کشور وجود ندارد. حتی تملک این گروه از خودروهای کلاسیک جرم محسوب می‌شود چه برسد به تردد با آن‌ها. نقل‌وانتقال این دست خودروها نیز به صورت قولنامه‌ای و دست به دست انجام می‌شود چرا که غیرقانونی بودن آن‌ها در فرآیند ثبت رسمی مشخص شده و در صورت کشف، خودرو مصادره و مالک به صورت کیفری تحت تعقیب قرار می‌گیرد. دسته دیگر کلاسیک‌های ارتقایافته نامیده می‌شوند. این خودروهای کلاسیک به پیشرانه‌های فابریک و استاندارد ثبت‌شده مجهز نیستند.

به عبات دیگر، پیشرانه این خودروها بنا به هر دلیل با نمونه دیگر (معمولا نمونه مدرن‌تر یا قدرتمندتر) جایگزین شده است که به این فرایند، تغییر پیشرانه یا انجین سوآپ (Engine Swap) می‌گویند.

در فرآیند جایگزینی پیشرانه برای این خودروها دو روش وجود دارد. روش اول؛ روش رسمی، قابل‌ثبت و کاملا قانونی است. اما روش دوم؛ شیوه غیرقانونی جایگزینی پیشرانه با تعداد سیلندر بیشتر (چهار به شش سیلندر، شش به هشت سیلندر و...) است که از دیدگاه قانونی قابلیت ثبت رسمی ندارند. تردد با این خودروها جرم محسوب می‌شود و پیگیری کیفری در بر خواهد داشت.