در سال‌های اخیر وضعیت خودروهای تجاری به‌ویژه مدل‌های مسافری در تمام سگمنت‌ها، چه در صنعت و چه در ناوگان، بحرانی بوده است و چندان تعریفی ندارد. بر همین اساس، به نظر می‌رسد در سال جاری دولت و سازمان‌های ذیربط عزم خود را جزم کرده‌اند تا هر طور شده است، بخشی از ناوگان اتوبوسرانی و حمل‌ونقل عمومی را با تکیه بر تولید داخل و واردات از کشورهایی مانند چین، نوسازی کنند. در همین راستا، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اعلام کرده که نوسازی ناوگان مسافری اولویت نخست این سازمان است. از سوی دیگر شهردار پایتخت نیز در سفری به چین، قراردادی را در خصوص تامین ۲هزار دستگاه اتوبوس برای تهران به امضا رسانده است. این در حالی است که براساس گفته‌ها و آمارهای اعلام‌شده بیش‌از ۸۵درصد از ناوگان اتوبوسرانی کشور فرسوده است و تولیدکنندگان نیز با ظرفیت خالی کار خود را ادامه می‌دهند.
فرسودگی ۸۵ درصدی اتوبوس‌های پایتخت
اهمیت نوسازی ناوگان فرسوده مسافری در شرایطی بیش‌از همیشه خود را نشان می‌دهد که اثرات ناشی‌از تردد این خودروها به‌طور مستقیم به ضرر شهروندان تمام می‌شود و هزینه‌های گزافی را به دولت‌ها تحمیل می‌کند. رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز به‌تازگی اعلام کرده است که بیش از ۸۵ درصد اتوبوس‌های درون‌شهری تهران به سن فرسودگی رسیده‌اند.
محسن هرمزی، سرپرست معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران تصریح کرد: «اتوبوس‌هایی که در خطوط فعال هستند و عنوان شاغل برایشان استفاده می‌شود، حدود ۲۰۴۷ دستگاه است که بخشی از آنها از طریق نوسازی ناوگان و بخشی دیگر از طریق اورهال برای خدمت‌رسانی به شهروندان فعال شده‌اند.
قراردادهای داخلی و خارجی برای تامین اتوبوس
سرپرست معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران خبر از انعقاد قرارداد تامین یک‌هزار دستگاه اتوبوس برقی در قالب دو قرارداد برای تهران خبر داد.
هرمزی همچنین اظهار کرد شهرداری پایتخت به دنبال انعقاد قرارداد دیگری برای تامین ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس دیگر برای این کلانشهر است. وی همچنین بیان کرد: «حدود ۶۰۰ دستگاه اتوبوس نیز نیازمند بازسازی اساسی هستند که تعداد قابل توجهی از آنها تا پایان سال اورهال می‌شوند و به خطوط بازمی‌گردند.»
هرمزی افزود: «در دوره گذشته مدیریت شهری ۱۲۰ دستگاه اتوبوس و ۱۳۰ دستگاه مینی‌بوس خریداری شد، اما در این دوره قرار است تعداد ناوگان به ۴هزار دستگاه از طریق نوسازی برسد که رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شود. این در حالی است که پیش از این نیز شهردار تهران از قرارداد ۲هزار دستگاهی تامین اتوبوس با چینی‌ها خبر داده بود.»
برنامه راهداری برای تحویل ۳۵۰۰ خودرو مسافری
با توجه به آن‌که فرسودگی در ناوگان مسافری کشور بیش‌از همیشه احساس می‌شود و از سوی دیگر تعداد اتوبوس‌های فعال در ناوگان کاهش یافته است، شهرداری و سازمان راهداری از برنامه‌های خود برای تامین اتوبوس‌ها خبر داده‌اند.
رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای به تازگی اعلام کرده است که نوسازی ناوگان مسافری اولویت نخست این سازمان در سال جاری است و در این راستا ۱۵۰۰دستگاه ون، مینی‌بوس و اتوبوس به ناوگان حمل‌ونقل عمومی افزوده می‌شود.
داریوش امانی اظهار داشت: «به‌منظور تحقق این مهم تفاهم‌نامه‌هایی با شرکت‌های خودروساز داخلی منعقد شده است که بر مبنای آن، تا پایان سال آینده ۳۵۰۰دستگاه انواع خودرو در بخش مسافری تولید و تحویل سازمان راهداری شود.»
وضعیت تولید مسافری‌ها در نیمه نخست سال ۱۴۰۲
در حالی ناوگان مسافری کشور با کمبود اتوبوس و مینی‌بوس مواجه است لمل خودروسازان داخلی به رغم برخورداری از ظرفیت تولید مناسب اما با ظرفیت کمتر از حد نصاب فعالیت خود را ادامه می‌دهند.
ظرفیت تولید اتوبوس در کشور ۱۰هزار دستگاه و نیاز به اتوبوس‌های درون‌شهری ۳۵هزار دستگاه اعلام شده، یعنی تنها با تکیه بر تولید داخل می‌توان طی سه سال و نیم، تمام نیاز کشور را برآورده ساخت. اما آمارها نشان می‌دهد در نیمه نخست سال جاری تولید خودروهای مسافری سنگین، نیمه‌سنگین و سبک شرایط چندان مناسبی نداشته است.
براساس آن‌چه وزارت صمت به‌عنوان آمار تولید این خودروها در شش‌ماهه نخست سال منتشر کرده، تولید ون در این مدت با افت ۷۶درصدی همراه بوده و از ۵۷۳ دستگاه در مدت مشابه سال گذشته به ۱۳دستگاه رسیده است.
همچنین تولید اتوبوس نیز با افت ۳۴درصدی مواجه شده و از ۳۰۶ دستگاه در ۶ ماه سال ۱۴۰۱ به ۲۰۳ دستگاه رسیده است. این در حالی است که تولید مینی‌بوس و میدل‌باس از ۴۸۳ دستگاه در مدت مشابه سال گذشته به ۴۹۶ دستگاه رسیده و تنها بخش در میان مسافری‌هاست که تولید آن با رشد ۳درصدی همراه بوده است.
