در روزهایی که خبر واگذاری ۴۲ درصد سهام تودلی سایپا سرخط اخبار اقتصادی کشور شده، پرسش‌های زیادی درباره ارزش واقعی این غول خودروسازی مطرح است. سایپا، با وجود زیان انباشته‌ای که سال‌هاست سایه بر ترازنامه‌اش انداخته، همچنان خریداران پرشماری را به‌خود جلب کرده است. اما چه چیزی این شرکت را، با همه فرازونشیب‌هایش، تا این حد خواستنی کرده است؟
پاسخ این سوال در دارایی‌های عظیم است که خیلی از آن‌ها رسانه‌ای نشده اما قطعا خواستگاران سایپا که این روزها اهلیت آن‌ها در مرحله سنجش است، می‌دانند که چه شرکتی را می‌خواهند خریداری کنند و به صندلی هیات‌مدیره برسند. همچنین شبکه گسترده صنعتی در زنجیره‌تامین، خدمات پس از فروش و... می‌تواند برای آن‌ها یک مزیت باشد؛ چراکه از این طریق می‌توانند برای مجموعه‌های خود هم‌افزایی داشته باشند. به‌عنوان مثال اگر سهام سایپا به کرمان‌موتور و کنسرسیوم قطعه‌سازان برسد، بدون شک آن‌ها می‌توانند از ظرفیت‌های موجود به‌نفع خود بهره‌برداری کنند؛ البته سیاست‌گزار باید به این امر توجه کند که خطایی در این حوزه صورت نگیرد.
بدین جهت سایپا را نمی‌توان تنها یک کارخانه خودروسازی دانست؛ این شرکت، یک امپراتوری صنعتی است که مجموعه‌ای از دارایی‌های ارزشمند را در خود جای داده است. زمین‌های وسیع در نقاط کلیدی مانند تهران، ساوه و کاشان که هنوز به‌طور کامل ارزش‌گذاری نشده‌اند، گنجی هستند که هر سرمایه‌گذاری را وسوسه می‌کنند. این املاک، به‌ویژه در کلان‌شهرها، فرصتی بی‌نظیر برای توسعه تجاری یا صنعتی هستند. افزون بر این، سایپا سهام‌دار یا مالک شرکت‌هایی متعدد چون پارس‌خودرو، زامیاد، سایپا دیزل و... است که هر یک جریان درآمدی جداگانه‌ای دارند.
شنیده‌ها حاکی از آن است که بلوک ۴۲ درصدی سهام این شرکت بین ۶۰ تا ۸۰ هزار میلیاردتومان قیمت‌گذاری شده، اما برخی کارشناسان معتقدند این رقم، همه ظرفیت‌های سایپا را در بر نمی‌گیرد.
در شرایط تحریم، بسیاری از تجهیزات خطوط تولید سایپا غیرقابل جایگزینی هستند. این موضوع، مفهوم «ارزش جایگزینی» را که از سال ۱۳۹۹ در ارزش‌گذاری‌ها برجسته شده، به مزیتی استراتژیک تبدیل کرده است. این تجهیزات، هرچند قدیمی، برای خریداران ارزشی بی‌بدیل دارند؛ چراکه بازسازی یا جایگزینی آن‌ها هزینه‌ای هنگفت و زمانی طولانی می‌طلبد.
سایپا، با بیش از پنج دهه سابقه، بخشی از هویت صنعتی کشور است. این برند، با وجود نقدهایی که به تنوع یا کیفیت محصولاتش وارد می‌شود، جایگاهی ویژه در ذهن مردم دارد. ارزش نامشهود برند، شهرت تجاری و نفوذ در بازار، اغلب در ارزش‌گذاری‌های رسمی نادیده گرفته می‌شود؛ اما برای سایپا، این دارایی‌ها بی‌قیمت هستند. پیشنهادهایی مانند ۲ میلیارد دلار (حدود ۱۶۰ همت) از سوی چهره‌هایی جنجالی، نشان‌دهنده نگاهی عمیق‌تر به این پتانسیل‌هاست.
سایپا، با همه چالش‌هایش، یکی از استراتژیک‌ترین دارایی‌های کشورمان است. بنابراین واگذاری ۴۲ درصد سهام سایپا، اگر با مدیریت هوشمند و سرمایه‌گذاری هدفمند همراه شود، می‌تواند این برند ملی را از یک خودروساز به جایگاه شایسته‌اش بازگرداند.
