در روزهایی که بسیاری از صنایع کشور درگیر چالش‌های نقدینگی، تامین قطعات و محدودیت‌های زنجیره‌تامین هستند، ایران‌خودرو در حرکتی متفاوت، بار دیگر نشان داد که مفهوم «مسئولیت‌پذیری» در صنعت خودرو می‌تواند معنایی فراتر از واژه‌های تبلیغاتی داشته باشد. این خودروساز با اجرای برنامه داوطلبانه ارتقای سیستم گرمایشی در محصولات خانواده ۲۰۶، ۲۰۷ و رانا، نه‌تنها رویکردی پیش‌گیرانه در حفظ ایمنی مشتریان در پیش گرفته، بلکه بزرگ‌ترین فراخوان تاریخ خودروسازی کشور را رقم زده است؛ فراخوانی که بیش از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو را در سراسر ایران دربر می‌گیرد و تمام هزینه‌های آن، اعم از قطعه و اجرت، توسط ایران‌خودرو پرداخت می‌شود.
مسئولیت‌پذیری به‌جای انکار؛ تغییر فرهنگ مدیریتی در ایران‌خودرو
در اغلب موارد مشابه در صنایع داخلی، هنگامی که نقص یا ایرادی در حد جزئی در محصولات مشاهده می‌شود، واکنش شرکت‌ها معمولا انکار، سکوت یا انتقال مسئولیت به‌عوامل بیرونی است. اما در این اقدام تازه، ایران‌خودرو رویکرد شفاف و مسئولانه‌ای برگزیده است.
مطابق بیانیه رسمی شرکت، بررسی‌های میدانی و فنی نشان داده که در برخی خودروهای قدیمی خانواده ۲۰۶، ۲۰۷ و رانا، به‌ویژه در مواردی که تعمیرات غیراستاندارد انجام شده، احتمال آسیب‌دیدگی در قطعه محافظ سیستم بخاری وجود دارد. این مساله در معدود موارد، ممکن است باعث نشت آب گرم در محدوده کنسول شود. هرچند احتمال وقوع چنین موردی بسیار پایین اعلام شده، اما مدیریت جدید ایران‌خودرو تصمیم گرفته است بدون درنظرگرفتن سال تولید یا وضعیت خودرو، این قطعه را به‌صورت کامل و رایگان در همه خودروهای مشمول تعویض کند. چنین تصمیمی نه‌تنها نشانه بلوغ مدیریتی در سطح بنگاه است، بلکه بیانگر تحول فرهنگی در رفتار سازمانی بزرگ‌ترین خودروساز کشور به‌شمار می‌رود؛ تغییری که منطق آن «پیشگیری» به‌جای «واکنش» است.
فراخوانی از جنس اعتمادسازی
در صنعت‌خودرو جهان، فراخوان‌ها نه نشانه ضعف، بلکه نشانه سلامت مدیریتی و اعتمادسازی هستند. خودروسازان بزرگ مانند تویوتا، فورد یا مرسدس‌بنز بارها در مقیاس میلیونی اقدام به فراخوان کرده‌اند تا از کوچک‌ترین احتمال خطر جلوگیری کنند. حال، ایران‌خودرو نیز با الگوبرداری از همین الگوی حرفه‌ای، گام در مسیر مشابهی گذاشته است.
نکته قابل توجه آن‌که ایران‌خودرو هیچ‌گونه الزام قانونی برای اجرای این طرح نداشته است. این اقدام، به‌صورت کاملا داوطلبانه و به ابتکار مدیریت فعلی انجام می‌شود تا نشان دهد دوران تازه‌ای در نگاه این شرکت به «مشتری و کیفیت» آغاز شده است. در واقع، ایران‌خودرو با این تصمیم نشان داد که اعتماد، نه با تبلیغات بلکه با رفتار عملی ساخته می‌شود و هزینه‌کرد برای رضایت مشتری، سرمایه‌گذاری بلندمدت در برند ملی است.
بزرگ‌ترین طرح ایمنی داوطلبانه در تاریخ خودروسازی کشور
بر اساس اعلام رسمی گروه صنعتی ایران‌خودرو، برنامه جایگزینی قطعه محافظ سیستم گرمایشی، به‌صورت مرحله‌ای و منظم در سراسر کشور اجرا می‌شود. در مرحله نخست، خودروهای تولیدی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ در اولویت قرار دارند و مشتریان می‌توانند از طریق وب‌سایت رسمی ایران‌خودرو یا تماس با شماره ۰۹۶۴۴۰، از مشمول بودن خودرو خود اطلاع یافته و زمان مراجعه به نمایندگی را دریافت کنند.
پوشش فراگیر این طرح در بیش از ۲ هزار و ۶۰۰ نمایندگی و تعمیرگاه مجاز کشور، آن را به بزرگ‌ترین فراخوان تاریخ صنعت‌خودرو ایران تبدیل کرده است. برآوردها نشان می‌دهد حجم خدمات و قطعات مورد نیاز برای اجرای کامل طرح، در سطحی معادل پروژه‌های ملی است و به‌تنهایی نشان‌دهنده ظرفیت عظیم شبکه خدمات پس از فروش ایران‌خودرو است.
بخش خصوصی در نقش پرچم‌دار تحول
نکته‌ای که این اقدام را برجسته‌تر می‌کند، سکان‌داری بخش‌خصوصی در مدیریت ایران‌خودرو است. ورود بخش‌خصوصی و رویکرد جدید مدیریتی در این شرکت، به‌وضوح مسیر متفاوتی نسبت به گذشته ترسیم کرده است؛ مسیری که محور آن، ایمنی، کیفیت و رضایت مشتری است، نه صرفا تیراژ تولید.
این فراخوان گسترده، از نگاه کارشناسان صنعت‌خودرو، می‌تواند نقطه عطفی در اصلاح رابطه خودروساز و مشتری باشد؛ رابطه‌ای که سال‌ها زیر سایه بی‌اعتمادی قرار داشت. اکنون اما ایران‌خودرو با انتخابی داوطلبانه، این پیام را منتقل کرده که: «مسئولیت اجتماعی، هزینه نیست؛ سرمایه‌گذاری بر آینده است.»
بازنگری در طراحی برای آینده‌ای ایمن‌تر
در کنار اجرای این فراخوان، ایران‌خودرو اعلام کرده که طراحی سیستم گرمایشی در محصولات جدید این شرکت نیز بازنگری شده است تا از تکرار چنین مواردی جلوگیری شود. این بازنگری بخشی از برنامه تحول کیفی شرکت است که در ماه‌های اخیر در دستور کار قرار گرفته؛ برنامه‌ای که شامل ارتقای ایمنی ساختاری، بهبود کیفیت مواد، افزایش دوام قطعات و بازنگری در طراحی برخی زیرسیستم‌هاست.
به بیان دیگر، این اقدام فقط مربوط به اصلاح گذشته نیست، بلکه مقدمه‌ای برای آینده‌ای استانداردتر است.
گام بلند در مسیر بازتعریف اعتماد عمومی
واقعیت آن است که صنعت‌خودرو ایران طی سال‌های گذشته، با انتقادهایی درباره کیفیت و خدمات پس از فروش مواجه بوده است. اما اکنون ایران‌خودرو با اجرای داوطلبانه بزرگ‌ترین فراخوان کشور، نشان می‌دهد که در مسیر بازتعریف رابطه خود با مشتری حرکت می‌کند.
برخلاف گذشته که بسیاری از ایرادها با سکوت یا پاسخ‌های غیرشفاف مواجه می‌شد، اکنون اصل شفافیت جای خود را در رفتار سازمانی این شرکت باز کرده است.
کارشناسان معتقدند اگر این الگو توسط سایر خودروسازان نیز دنبال شود، اعتماد از دست‌رفته میان تولیدکننده و مصرف‌کننده به‌تدریج احیا خواهد شد.
هزینه‌ای برای مشتری، سرمایه‌ای برای برند
ایران‌خودرو اعلام کرده که تمام هزینه‌های مربوط به تعویض قطعه، شامل تامین قطعه جدید، اجرت نصب و خدمات جانبی، به‌طور کامل توسط شرکت پرداخت می‌شود. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده که بسیاری از صنایع کشور، به‌دلیل محدودیت منابع مالی، کوچک‌ترین هزینه‌های خدماتی را به‌مشتری منتقل می‌کنند.
اما ایران‌خودرو، با پذیرش داوطلبانه این هزینه سنگین، نشان داد که در مدیریت جدید، نگاه اقتصادی با نگاه اجتماعی در تضاد نیست؛ بلکه سرمایه‌گذاری در اعتماد مشتری، تضمین‌کننده پایداری اقتصادی برند در بلندمدت است.
فراخوانی که معنای تازه‌ای از «ایران‌خودرو» ارائه داد
این فراخوان صرفا اقدامی فنی برای تعویض یک قطعه نیست؛ بلکه بیانیه‌ای از یک نگرش تازه است: نگرشی که می‌گوید «مشتری محور توسعه است، نه فقط خریدار محصول».
ایران‌خودرو در مقام بزرگ‌ترین خودروساز کشور، با این اقدام داوطلبانه، نشان داد که حتی در صنعت خودرویی که همواره با چالش‌ها و انتقادها همراه بوده، می‌توان با تصمیمی جسورانه، تصویر برند را بازسازی کرد.
درنهایت، این طرح نه‌تنها بزرگ‌ترین فراخوان تاریخ خودروسازی ایران است، بلکه می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای از بلوغ بخش‌خصوصی در عرصه صنعت ملی ثبت شود؛ حرکتی که نشان می‌دهد مسیر آینده، از دل شفافیت، احترام به مشتری و پایبندی به استانداردهای جهانی می‌گذرد.
