بررسیها نشان میدهد برای خرید ارزانترین خودرو سواری با حداقل دستمزد باید ۷۰ ماه انتظار کشید؛ رقمی که در اردیبهشت امسال ۴۸ ماه بود و طی هشت ماه این فاصله افزایش یافته است. رشد تند قیمتها درحالی ادامه دارد که درآمد واقعی اقشار ضعیف و متوسط کاهش یافته و همین شکاف محسوس، آنها را ناامید از خرید خودرو میکند.
روند افزایش قیمت خودرو طی ماههای اخیر باعث شده دست اقشار کمدرآمد و متوسط به کلی از بازار خودرو کوتاه شود. این در شرایطی است که همچنان قیمت خودرو، چه در کارخانه و چه در بازار روند صعودی دارد؛ بهطوری که هماکنون ارزانترین خودرو سواری بازار با قیمت ۷۳۰ میلیونتومان معامله میشود؛ بنابراین بهنظر میرسد بحران تقاضا بهزودی در بازار خودرو تشدید شود. طبق بررسیهای انجامشده، مدت انتظار برای خرید خودروهای داخلی از اردیبهشتماه امسال تاکنون بهطور میانگین ۲۹.۲ ماه و حدود ۴۰ درصد افزایش داشته است.
برای بررسی این موضوع در اینجا قیمت چند محصول داخلی را در مقایسه با پایه حقوق سالجاری (۱۰ میلیون و ۳۹۰ هزارتومان) و مدتزمان قابل پیشبینی برای خرید آنها محاسبه کردیم. بر این اساس کمترین مدتزمان انتظار بین خودروهای مورد بررسی مربوط به پراید وانت با ۵۸ ماه است. این رقم برای پراید وانت در ماه اردیبهشت ۳۸.۵ ماه بوده است. در مدت زمان یادشده بازار خودرو با تلاطمهای زیادی مواجه شد. اختلاف نظر میان خودروساز و سیاستگزار، جنگ ۱۲روزه، فعالسازی مکانیسم ماشه و دیگر عوامل هریک تاثیر خود را بر بازار گذاشتهاند؛ اما چند عامل عمده شاید بیشترین تاثیر را روی نوسانات قیمت در این بخش از بازار داشتهاند که از آن جمله میتوان به رشد چشمگیر بهای ارز در مدتزمان مذکور اشاره کرد.
نرخ دلار در بازار آزاد در اردیبهشتماه امسال حدود ۸۴ هزارتومان بود؛ اما بهای آن حالا به ۱۲۵ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است؛ بنابراین در مدتزمان یادشده بهای دلار در بازار آزاد ۴۹.۶ درصد افزایش را بهخود دیده است. مدت انتظار برای خرید خودرو نیز تقریبا هماهنگ با این تغییرات بوده است. عامل دوم در این رابطه تورم عمومی موجود در اقتصاد کشور است؛ درواقع در این مدتزمان قدرت خرید اقشار مختلف جامعه بهطور کلی کاهش یافته و خودرو نیز تنها بخشی از این سبد مصرفی است و مستثنی از آن بهشمار نمیرود.
علاوهبر این قیمت کارخانهای خودرو نیز در بازه زمانی مورد اشاره دو بار رشد را تجربه کرده است. یک بار در خرداد و تیرماه امسال که ایرانخودرو ۲۲.۳ درصد و سایپا ۱۵ درصد رشد قیمت داشتند و یک بار نیز در مهرماه که بار دیگر خودروسازان قیمت محصولات خود را افزایش دادند؛ درواقع هنوز هم این روند ادامه دارد؛ بهطوری که بزرگترین خودروساز کشور در ماهجاری نیز درخواست رشد بهای محصولات خود را به سازمان حمایت داده؛ اما گویا فعلا با آن مخالفت شده است. بر این اساس قیمت خودرو چه در کارخانه و چه در بازار بهطور مداوم در حال افزایش است؛ با این حال دریافتی افراد همان حقوقی است که در ابتدای سال اعلام شده و هیچ تغییری نداشته است؛ بنابراین کاملا طبیعی است که مدت انتظار برای خرید خودرو روزبهروز افزایش یابد. موضوعی که بهنظر میرسد تقاضا در بازار خودرو را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.
اما ارزانترین خودرو بازار فارغ از سواری بودن، پراید وانت است. این خودرو حالا در بازار ۶۰۰ میلیونتومان خرید و فروش میشود؛ بنابراین مدتزمان انتظار خرید این خودرو نیز به ۵۸ ماه میرسد. در ماه میانی بهار مدت انتظار خرید این خودرو ۳۸.۵ ماه بود؛ بنابراین مدتزمان مورد نیاز پسانداز کل حقوق پایه برای پراید وانت طی ۸ ماه گذشته ۱۹.۵ ماه یعنی ۵۰ درصد افزایشیافته تا بیشترین رشد زمان انتظار برای خرید خودروهای داخلی متعلق به ارزانترین خودرو بازار باشد. شاهین G دندهای دیگر محصول سایپا در بازار یکمیلیارد و ۲۹۵ میلیونتومان قیمت دارد که با درنظرگرفتن پایهحقوق ۱۰ میلیون و ۳۹۰ هزارتومانی، برای خرید آن باید ۱۲۴ ماه، یعنی ۱۰ سال و ۴ ماه این پایه حقوق را پسانداز کرد. این رقم در اردیبهشت برای شاهین دندهای ۸۶ ماه بود؛ بنابراین مدتزمان انتظار برای خرید این خودرو ۳۸ ماه معادل ۴۴ درصد افزایش داشته است.
پژو پارس ELX-XU۷P نیز روز چهارشنبه در بازار به قیمت یکمیلیارد و ۱۵۰ میلیونتومان معامله شد؛ بنابراین مدتزمان انتظار برای خرید آن با پسانداز کل پایه حقوق به ۱۱۱ ماه یعنی حدود ۹ سال و ۳ ماه رسیده است. در مبدا بازه زمانی مورد مقایسه ما، مدت انتظار خرید این خودرو ۸۹.۵ ماه بود؛ بنابراین این رقم ۲۱.۵ ماه یعنی ۲۴ درصد رشد داشته که کمترین رشد بین خودروهای مورد بررسی است. تارا اتوماتیک، گرانترین خودرو داخلی است. بهای این خودرو حالا به یکمیلیارد و ۵۴۰ میلیونتومان میرسد. بر این اساس میتوان مدتزمان انتظار خرید آن را ۱۴۸ ماه یعنی ۱۲ سال و ۴ ماه برآورد کرد. مدت انتظار خرید این خودرو در اردیبهشت ۱۰۸ ماه بود و در این مدت این رقم ۴۰ ماه یعنی ۳۷ درصد بیشتر شده است.
بهسراغ محصول دیگری از سایپا یعنی اطلس برویم. بهای این خودرو در آخرین روز بازار در هفته گذشته ۹۱۰ میلیونتومان بود؛ با درنظر گرفتن پایه حقوق ۱۰ میلیون و ۳۹۰ هزارتومانی برای خرید آن باید ۸۸ ماه پایه حقوق پسانداز شود. در اردیبهشتماه مدت پسانداز برای خرید این خودرو ۶۱ ماه بود. میتوان گفت این رقم ۲۷ ماه معادل ۴۴.۳ درصد افزایش یافته است. دناپلاس دندهای نیز در بازار بهقیمت یکمیلیارد و ۲۵۵ میلیونتومان فروخته میشود و بهمدتزمان انتظار ۱۲۱ ماه یا بهعبارتی بیش از ۱۰ سال نیاز دارد که نسبت به ماه اردیبهشت رشد ۴۱ درصدی داشته است.
رشد قیمت چشمگیر خودرو در بازار
خودروهای داخلی روز گذشته رشد بهای چشمگیر ۲ تا ۱۱۵ میلیونتومان را تجربه کردند. جایی که سورن دوگانه (مخزن کوچک) (دریچهسیمی) (۱۴۰۴) با ۱۱۵ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۳۲۸ میلیونتومان، ریرا (۱۴۰۴) با ۱۱۰ میلیونتومان افزایش ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیونتومان، سورن دوگانه (مخزن بزرگ) (دریچهبرقی) (۱۴۰۴) با ۱۱۰ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۳۳۵ میلیونتومان، شاهین اتومات پلاس (۱۴۰۴) با ۹۳ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۶۹۰ میلیونتومان، تارا اتومات V۴ (۱۴۰۴) با ۸۵ میلیونتومان افزایش ۶۴۰ میلیونتومان و کوییک S (۸۵ گانه) (۱۴۰۴) با ۴۵ میلیونتومان افزایش ۷۷۸ میلیونتومان خریدوفروش شدند.
از طرفی خودروهای مونتاژی رشد بهای ۲۰ تا ۱۰۰ میلیونتومانی را تجربه کردند. جایی که اکستریم LX (۱۴۰۴) با ۱۰۰ میلیونتومان افزایش ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیونتومان، فونیکس آریزو ۸ اکسلنت (۱۴۰۴) با ۹۰ میلیونتومان افزایش ۳ میلیارد و ۶۹۰ میلیونتومان، اکستریم TXL (۱۴۰۴) با ۸۰ میلیونتومان افزایش ۴ میلیارد و ۸۸۰ میلیونتومان و جک SR۳ (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۹۰۰ میلیونتومان ارزشگذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای وارداتی شاهد رشد بهای ۵۰ تا ۳۰۰ میلیونتومانی بودیم. جایی که ارزش اوتار ۱۱ EV (۲۰۲۴) با ۳۰۰ میلیونتومان افزایش به ۱۰ میلیارد و ۶۰۰ میلیونتومان، مرسدسبنز GLB۲۰۰ توربو شارژ (۲۰۲۵) با ۲۰۰ میلیونتومان افزایش به ۱۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیونتومان، تانک ۳۰۰ - ۲۰۰۰ سیسی توربو (۲۰۲۵) با ۱۰۰ میلیونتومان افزایش به ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیونتومان و اپل کورسا ۱.۲ لیتر توربو اتوماتیک (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیونتومان افزایش به ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیونتومان رسید.
