توسعه فناوری‌های پیشرفته در صنعت خودروهای سواری و تجاری در سال‌های اخیر شدت گرفته است که بزرگترین این تکنولوژی‌ها را می‌توان ورود سوخت‌ها پاک به خودروسازی جهانی دانست؛ موضوعی است که تحول بزرگی در صنعت خودرو به وجود آورده و خودروسازان بزرگ را به سمت تغییر پیشرانه‌ها هدایت کرده است. گرچه ابتدا سهم این پیشرانه‌ها از تولید تجاری‌ها و سواری‌ها ناچیز بود اما رفته‌رفته با تشدید اهمیت استفاده از سوخت‌های پاک و حذف سوخت‌های فسیلی به‌ویژه در مدل‌های تجاری، سهم این محصولات از بازارهای جهانی روبه‌افزایش گذاشت. کشورهای پیشرفته در همین راستا، برنامه‌هایی برای حذف مدل‌های دیزلی و توسعه محصولات الکتریکی اعلام کردند که بخش تجاری‌های مسافری را هم در برگرفت. حالا چین سردمدار تولید و استفاده از اتوبوس‌های الکتریکی بوده و بازار جهانی این خودروها را به رشد ۱۲میلیارد دلاری نزدیک کرده است.
رشد ۱۲.۵ بازار اتوبوس‌های الکتریکی در ۲۰۲۳
ارزش بازار جهانی اتوبوس‌های الکتریکی از ۲۹.۹۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به ۳۳.۷۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ خواهد رسید که نشان‌دهنده نرخ رشد مرکب سالانه ۱۲.۵ درصد در این بخش است. همچنین پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بازار اتوبوس‌های برقی در سال ۲۰۲۷ با نرخ رشد مرکب سالانه ۱۳.۱درصد به ۵۵.۱۷ میلیارد دلار افزایش یابد. رشد بازار این خودروها نشان از اهمیت توسعه و افزایش تولید آنها طی سال‌های پیش‌رو دارد.
در یکی، دو دهه اخیر ورود سوخت‌های پاک به صنعت خودرو باعث شد تا بسیاری از تولیدکنندگان به دنبال راهی برای استفاده از آنها و دستیابی به سهم بیشتر در بازارهای جهانی باشند. اهمیت استفاده و تولید این خودروها بدان منظور است که در شرایط بحران آلاینده‌ها، بیش از هر چیز به کاهش آلودگی‌های محیط زیستی کمک خواهند کرد و نقش بسزایی در رهایی دنیا از آلاینده‌های کربنی خواهند داشت.
نقش چین در توسعه بازارهای جهانی الکتروباس‌ها
در این میان توجه دولت‌ها و کشورهای مختلف، به استفاده از خودروهای تجاری الکتریکی جلب شده است تا بتوانند از این طریق بحران آلاینده‌ها را بهبود ببخشند. همین موضوع تولیدکنندگان بزرگ و کوچک را بر آن داشت با تغییر محصولات خود به سمت مدل‌ها پاک و الکتریکی، سهمی در این تحول بزرگ داشته باشند.
شرکت‌های بزرگی مانند تاتاموتورز، بی‌وای‌دی، ولوو، آشوک لیلاند، سولاریس و کوچ اس.ای، پروتررا، دایملر، اسکانیا، ای‌باسکو و دانگ‌فنگ درحال‌حاضر از بزرگان تولید اتوبوس‌های الکتریکی هستند. آسیا و اقیانوسیه بزرگترین منطقه در بازار اتوبوس‌های برقی در سال ۲۰۲۲ بود و انتظار می‌رود که سریع‌ترین منطقه در حال رشد در دوره مورد پیش‌بینی یعنی تا سال ۲۰۲۷ هم باشد.
حضور آسیا به عنوان بزرگترین بازار اتوبوس‌های الکتریکی را می‌توان به لطف وجود بازار بزرگی مانند چین دانست؛ کشوری که در سال‌های اخیر به بزرگترین تولیدکننده و مصرف‌کننده اتوبوس‌های الکتریکی تبدیل شده است.
اروپای‌غربی، اروپای‌شرقی، آمریکای‌شمالی، آمریکای‌جنوبی، خاورمیانه و آفریقا نیز در ادامه بزرگترین بازارهای هدف الکتروباس‌ها هستند که چین در صادرات اتوبوس‌های الکتریکی به این مناطق هم نقش بسزایی داشته است.
سهم ۵۸درصدی الکتروباس‌ها
چین به عنوان بزرگترین بازار خودروهای الکتریکی، فروش اتوبوس‌ها و کامیون‌های انرژی نو را در سال گذشته میلادی به بالاترین حد خود یعنی ۲۳۸هزار دستگاه رساند که نسبت به سال قبل ۹۰درصد افزایش داشت. این رشد عمدتا ناشی از بازار اتوبوس‌های انرژی نو بود که ۵۸ درصد از کل فروش را تشکیل می‌داد و در مجموع به ۱۳۸هزار دستگاه رسید.
پیش از لغو یارانه‌های ملی در ژانویه ۲۰۲۳، ثبت‌نام اتوبوس‌ها و کامیون‌های انرژی نو در دسامبر در مجموع ۶۷هزار دستگاه به اوج خود رسید که نسبت‌به سال قبل ۱۲۱ درصد افزایش داشت. مجموع ثبت‌نام‌ها در سال ۲۰۲۲ به ۲۳۸هزار رسید که ۹.۲ درصد از کل ثبت‌نام‌های خودروهای تجاری را به خود اختصاص داده است که ۶درصد نسبت‌به سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است.
از اول ژانویه ۲۰۲۳ تا یک دهه آینده، یارانه ملی دولت چین برای خودروهای انرژی نو رسما لغو شد. این نشان می‌دهد که فروش اتوبوس‌ها و کامیون‌های انرژی جدید چین از حالت یارانه‌محور به بازارمحور در حال تغییر است.
نقش دولت‌ها در جایگزینی مدل‌های پاک
با نگاهی به بازارهای بزرگ جهانی، نمی‌توان نقش دولت‌ها را در استفاده از اتوبوس‌های الکتریکی نادیده گرفت. ابتکارات مختلف دولت‌ها و اقدامات پیشگیرانه آنها، برای تشویق سازمان‌ها و ارگان‌ها مختلف به منظور استفاده از اتوبوس‌های الکتریکی، گزینه‌های رشد سودآوری را برای بازار ایجاد می کند. دولت‌ها در سراسر جهان ابتکاراتی را برای پایدارتر کردن حمل‌ونقل عمومی شهری با استفاده از اتوبوس‌های برقی به‌کار گرفته‌اند.
در همین راستا آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی هم برنامه‌هایی را به منظور اصلاح حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته‌اند و در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های کلانی روی آن انجام داده‌اند.
از سوی دیگر قوانین پیشگیرانه‌ای را هم برای شرکت‌های خصوصی به منظور جلوگیری از خرید اتوبوس‌های قدیمی وضع کرده‌اند که در مجموع توانسته سهم اتوبوس‌های الکتریکی را در جابه‌جایی مسافر در این کشورها افزایش دهد.
