«رضا برنابادی»، کارشناس صنعت‌خودرو که طی سال‌ها فعالیت خود با ده‌ها مورد از این قبیل اتفاقات مواجه شده، به «دنیای خودرو» گفت: «تجربه‌ها، مشاهدات میدانی و بررسی‌های دقیق پرده از ماجرای افرادی برمی‌دارد که خودروی‌شان تنها دچار یک ایراد جزئی بود، اما با چند حرکت از پیش طراحی‌شده و هماهنگ، تا مرز تعویض کامل موتور و پرداخت هزینه‌های سنگین پیش رفتند.»
روایت اول: خرابی تعمدی در پژو ۲۰۶ و هزینه گزاف یدک خودرو
رضا برنابادی، کارشناس صنعت‌خودرو با اشاره به این‌که چندی پیش مالک یک دستگاه خودرو با مراجعه به یکی از مجموعه‌های تعمیراتی و پس از انجام سرویس کامل خودرو خود با اطمینان کامل به سفر رفت، گفت: «کمتر از یک هفته پس از ترک تعمیرگاه، مالک خودرو طی تماس تلفنی نگران‌کننده‌ای با لحنی آکنده از خشم مدعی شد خودرویش دچار مشکل جدی شده و به‌رغم انجام فرآیند تعمیرات اساسی، خودرو وی به‌کلی از کار افتاده است!»
برنابادی با بیان این‌که ضمن دعوت به‌آرامش این مشتری، خواستار ارائه توضیحات بیشتر در این خصوص از سوی وی شدم، توضیح داد: «مشتری مذکور گفت با خودرو تا تهران حرکت کردم و چند روز هم در سطح شهر بدون خرابی تردد داشتم. نه در حین رانندگی، نه در طول سفر، هیچ‌گونه نشانه‌ای از مشکل در خودرو وجود نداشت. اما پس از «پارک خودرو در یک پارکینگ عمومی» و مراجعت برای ترک پارکینگ متوجه شدم ضدیخ خودرو دچار نشتی شده است.»
این کارشناس صنعت‌خودرو با اشاره به این‌که برای کنترل و رفع مشکل، چند نکته را به مالک خودرو توصیه و پیشنهاد کردم، اظهار داشت: «توصیه کردم مشتری موقتا خودرو را روشن نکند و تلاش کند برای خروج خودرو از پارکینگ، از یک امداد رسمی یا جرثقیل مورد اطمینان کمک بگیرد. اما آن‌چه در ادامه رخ داد، چیزی نبود جز ورود به یک چرخه کلاهبرداری سازمان‌یافته!»
صاحب خودرو در کمال ناباوری، ساعاتی بعد تماس گرفت و مدعی شد یک امداد متفرقه خودرو، خودرو معیوب را بررسی و اعلام کرده که پیشرانه خودرو «آب و روغن» قاطی کرده و باید موتور خودرو باز شود. همین موضوع باعث شد فرد مورد نظر با اعتماد به امداد متفرقه، خودرو خود را برای بررسی به تعمیرگاه پیشنهادی انتقال دهد. هنگام تحویل خودرو به تعمیرکار پیشنهادی امداد مذکور، هزینه تعمیر یا تعویض موتور را ۵۰ میلیون‌تومان اعلام کرده بودند.
برنابادی در خصوص سوءاستفاده عده‌ای سودجو از عدم اطلاع مالکان خودروها به «دنیای‌خودرو» توضیح داد: «برای پیشگیری از خسارت بیشتر، از مشتری در خواست کردم خودرو را به تعمیرگاه پیشنهادی و مورد اعتماد ما منتقل کند و هیچ تعمیراتی انجام نشود تا بررسی دقیق‌تر صورت گیرد. زمانی که خودرو به دست مکانیک مورد اعتماد رسید، بررسی‌ها نشان داد هیچ ایراد فنی خاصی در موتور وجود ندارد و مشکل تنها به یک ترکیب ظاهری غیرعادی در روغن‌موتور و پارگی تعمدی در اتصالات رادیاتور محدود بود که دلیل آن نیز مشخص نشد. خودرو مذکور پس از تعویض روغن و بررسی مجدد، بدون هیچ نقصی شروع به‌کار کرد و مشکل به‌طور کامل برطرف شد.»
وی افزود: «نکته این‌جاست که مالک خودرو پس از رفع ایراد فنی عمدی در تهران، با شماره امدادگر متفرقه تماس گرفته بود و ضمن اعلام پیگیری قضایی بابت دریافت ۸ میلیون‌تومان جهت یدک خودرو، خواستار عودت وجه پرداختی شده بود. پس از تماس تلفنی مالک، امدادگر وجه دریافتی بابت یدک خودرو را به‌وی بازگردانده بود.
روایت دوم: تویوتا کمری ۲۰۰۷ و دام دیگری در دل شهر
این فعال خدمات پس از فروش خودرو گفت چند روز پس از ماجرای ایراد فنی عجیب پژو ۲۰۶، یکی دیگر از مشتریان مجموعه با پلاک یکی از استان‌های شرقی کشور طی تماس تلفنی از ایراد فنی غیر عادی در خودرویش خبر داد.
وی دراین‌باره افزود: «مالک یک دستگاه تویوتا کمری مدل ۲۰۰۷ مدعی شد در یکی از خیابان‌های تهران برای انجام خرید خودرویش را پارک کرده و پس از بازگشت، متوجه شده است که خودرو روشن نمی‌شود. درابتدا وی تصور کرده که باتری خودرو تخلیه شده یا مشکل استارتی پیش آمده است؛ اما ماجرا پیچیده‌تر از این‌ها بوده و مالک خودرو گفته که ظرف مدت کوتاهی در اطراف خودرو، امدادخودروهایی ظاهر شدند که برخوردار از عناوینی مانند «امداد خودرو شبانه‌روزی»، «جرثقیل سریع» و «امداد خودرو» بهره‌مند بوده‌اند.
برنابادی در خصوص مکالمه مالک خودرو مذکور با یکی از امدادگران بیان کرد: «مالک خودرو گفت یکی از امدادگران متفرقه با اصرار قصد بررسی خودرو را داشته و پس از دریافت پاسخ عدم روشن شدن خودرو، بیان می‌کند که احتمالا موتور خودرو گیرپاژ کرده و باید به تعمیرگاه منتقل شود. مالک خودرو نیز به‌دلیل نگرانی از هزینه گزاف تعمیر و بدون توجه به عدم بررسی بیشتر، حاضر به انتقال خودرو به تعمیرگاه نامعلومی می‌شود.»
این کارشناس صنعت‌خودرو با اشاره به این‌که برای رفع مشکل خودرو، به‌مالک آن پیشنهاد پرداخت ۲۰۰ میلیون‌تومان بابت هزینه تعمیرات می‌شود،اظهار داشت: «مالک خودرو در این مرحله طی تماس تلفنی و شرح آن‌چه پیش‌تر به آن اشاره شد، خواستار راهنمایی در این خصوص شد. زیرا تعمیرکار خودرو در زمان بازبینی اعلام کرده بود تمام سیستم‌های اصلی از جمله سیستم‌های برق، سوخت و روغن دچار ایراد شده است و برای رفع آن باید حدود ۲۰۰ میلیون‌تومان بابت دستمزد و خرید قطعه بپردازد.»
وی افزود: «از مالک این خودرو نیز درخواست کردم خودرویش را با هماهنگی یک یدک‌کش به مجموعه خودرویی پیشنهادی ما منتقل کند و در آن‌جا فرآیند بررسی مشکل روی خودرو انجام شود. پس از آن مشخص شد که نه تنها هیچ‌یک از سیستم‌های برق، سوخت و روغن خودرو دچار ایراد نشده، بلکه تنها یک قطعه کوچک از استارت دست‌کاری شده بود و پس از رفع مشکل، خودرو روشن شد و بدون هیچ‌گونه ایرادی راهی مقصد شد.»
کلاهبرداری سازمان‌یافته یا تعمیر اتفاقی؟
رضا برنابادی با اشاره به این دو مورد خرابی خودرو طی مدت‌زمان کوتاهی در پایتخت، به «دنیای‌خودرو» گفت: «بسیاری از این اتفاقات تصادفی نیستند؛ ظاهرا عده‌ای افراد سودجو با ایجاد اختلال عمدی در سیستم‌های ساده خودرو، مالکان را فریب می‌دهند. در یکی از این روش‌ها، این افراد در پارکینگ‌ها یا خیابان‌های کم‌رفت‌وآمد زیر خودرو می‌خوابند، رادیاتور را سوراخ می‌کنند یا شلنگ آب را شل می‌کنند و کاری می‌کنند تا خودرو دچار نشتی جزئی شود. سپس امدادهای متفرقه با ایجاد نگرانی برای مالکان و دسترسی به‌موتور خودرو اقدام به‌ریختن مقدار زیادی آب به درون موتور کرده تا روغن‌موتور را به رنگ سفید در آورند. وقتی مالک خودرو دوباره آن را روشن می‌کند، ترکیب «آب و روغن» نمایشی ایجاد می‌شود که برای یک فرد عادی کاملا شبیه خرابی واشر سرسیلندر یا مشکل داخلی موتور است.»
برنابادی تصریح کرد: «در مرحله بعد، امداد متفرقه خودرو یا تعمیرکاری که خودش را به‌ظاهر منجی معرفی می‌کند، خودرو را با وعده تعمیرات اساسی به‌تعمیرگاهی منتقل می‌کند که از قبل با او هماهنگ شده است. در این‌جا، بازی واقعی آغاز می‌شود؛ بازکردن موتور، تعویض‌های غیرضروری، نگهداری چند روزه خودرو و دریافت مبالغی گاه تا چند صد میلیون‌تومان!»
ترفندهای خرابی با میلیون‌ها تومان خسارت پنهان
برنابادی با اشاره به این‌که یکی از نقاط قوت کلاهبرداران، استفاده از حس اضطرار مالک خودرو است، به خبرنگار روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: «آن‌ها از این واقعیت سوءاستفاده می‌کنند که مالک خودرو خراب در شهری ناآشنا، شبانه و بدون حمایت، ناگزیر به اعتماد به اولین امدادگری است که به‌تماس وی برای رفع مشکل خودرویش پاسخ می‌دهد. در برخی موارد، حتی شماره‌هایی که روی بدنه خودروهای امدادی متفرقه درج شده، پس از چند روز از دسترس خارج می‌شود و هیچ‌گونه پیگیری قانونی نمی‌توان از آن‌ها داشت.»
این کارشناس صنعت‌خودرو در خصوص سودجویی امدادگران متفرقه اظهار داشت: «این‌گونه کلاهبرداری‌ها در حال تبدیل شدن به یک شبکه نیمه‌سازمان‌یافته در تهران است. در یکی از تعمیرگاه‌هایی که به‌طور اتفاقی وارد شدیم، دیدیم از هفت خودرو موجود، ۶ خودرو با موتور باز منتظر بودند. تنها یکی از آن‌ها توانسته بود با پیگیری و اصرار، خودرویش را بدون باز کردن موتور تحویل بگیرد. این آمار کوچک، اما معنادار است. یعنی با یک نگاه سطحی می‌شود دید که چند نفر دیگر هم‌زمان قربانی همین شیوه شده‌اند.»
برنابادی با اشاره به برخورد با امدادخودروهای متفرقه و حل این معضل چند پیشنهاد مشخص ارائه کرد؛ نخست این‌که سامانه نظارت آنلاین بر امدادخودروهای فعال در سطح شهر توسط وزارت صمت یا پلیس راهور راه‌اندازی شود. همچنین الزام شماره‌گذاری امدادخودروها و تعمیرگاه‌های مجاز با بارکد قابل اسکن توسط موبایل فراهم شود. سوم این‌که، اطلاع‌رسانی گسترده از طریق رسانه‌ها در مورد این شیوه کلاهبرداری باید صورت گیرد. همچنین بستر دسترسی سریع به‌خدمات امدادی معتبر از طریق اپلیکیشن‌های رسمی توسعه بیشتری یابد.
نکته آخر این‌که فرهنگ‌سازی درمورد احتیاط رانندگان در مواجهه با خرابی خودرو، به‌ویژه در سفرهای بین‌شهری باید افزایش یابد. کلاهبرداری از صاحبان خودرو از طریق شبیه‌سازی خرابی فنی، معضلی نوپدید اما پرخطر است. متاسفانه تاکنون هیچ مرجع رسمی به‌صورت جدی در برابر آن موضع‌گیری نکرده و خلأ نظارت باعث افزایش قربانیان شده است. در دل ترفندهای خرابی امدادگران متفرقه میلیون‌ها تومان خسارت پنهان شده که باید با عزم عمومی، قانون‌گذاری مشخص و اطلاع‌رسانی دقیق، مانع از تکرار آن شد.
