درحالی که فشار هزینه‌ها و الزامات زیست‌محیطی مسیر تولید را به‌سمت روغن‌های سنتتیک و بازیافت‌شده سوق داده، رشد خودروهای برقی و هیبریدی نیز به‌تدریج سایه‌ای سنگین بر آینده این صنعت افکنده است. گزارش حاضر بر اساس داده‌ها و تحلیل منابع اروپایی از جمله Mordor Intelligence، ACEA و StellarMR، تصویری روشن از وضعیت بازار روغن‌موتور در قاره سبز ترسیم می‌کند.
رشد محدود در بازار اشباع
بازار روغن‌موتور در اروپا طی ۶ ماهه نخست سال ۲۰۲۵ با حجم تقریبی ۲٫۵۹ میلیارد لیتر برآورد شده است؛ رقمی که نشان از رشد سالانه کمتر از نیم درصد دارد. این ثبات ظاهری در شرایطی رقم خورده که بیشتر بازارهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا درگیر رکود نسبی در فروش خودروهای بنزینی و دیزلی هستند.
تحلیلگران می‌گویند ساختار بازار روغن‌موتور اروپا به نقطه اشباع رسیده است؛ تقاضای جایگزینی از سوی دارندگان خودروهای قدیمی همچنان حفظ شده، اما ثبت خودروهای جدید احتراق داخلی کاهش یافته است. به‌ویژه در آلمان و فرانسه، سیاست‌های زیست‌محیطی سخت‌گیرانه باعث افت سفارشات OEMها برای روغن‌های پایه معدنی و نیمه‌سنتتیک شده است.
حرکت به سمت فناوری‌های پیشرفته و روغن‌های کم‌ویسکوز
یکی از تحولات محسوس بازار در نیمه نخست ۲۰۲۵، افزایش سهم روغن‌های تمام‌سنتتیک و کم‌ویسکوز بوده است. براساس آمار Mordor Intelligence، سهم روغن‌های سنتتیک از کل بازار اروپا در سال گذشته بیش از ۵۲ درصد بود و این سهم در ۲۰۲۵ همچنان رو به‌افزایش است.
کارخانه‌های بزرگ تولیدکننده روانکار از جمله Shell، TotalEnergies، BP Castrol و Liqui Moly با تمرکز بر محصولات با ویسکوزیته پایین (نظیر ۰W-۲۰ و ۵W-۳۰) تلاش کرده‌اند نیاز خودروسازان اروپایی به روانکارهای سازگار با موتورهای جدید کم‌مصرف و استانداردهای آلایندگی یورو ۶ و ۷ را پاسخ دهند.
در همین راستا، تولید روغن‌های پایه بازیافت‌شده (Re-Refined Base Oils) نیز رشد محسوسی داشته است. مقررات جدید اتحادیه‌اروپا در حوزه «اقتصاد دایره‌ای» تولیدکنندگان را موظف کرده تا بخشی از زنجیره‌تامین خود را بر پایه مواد بازیافتی استوار کنند. این تغییر جهت، ضمن کاهش وابستگی به نفت خام، بازار را به سمت پایداری زیست‌محیطی هدایت کرده است.
سایه سنگین خودروهای برقی بر آینده بازار
با وجود رشد محصولات فناورانه، صنعت روغن‌موتور اروپا در نیمه نخست ۲۰۲۵ نتوانسته از تاثیر کاهش تدریجی تقاضا به‌دلیل گسترش خودروهای برقی و هیبریدی مصون بماند. آمار منتشرشده از سوی انجمن خودروسازان اروپا (ACEA) نشان می‌دهد در نیمه اول سال جاری میلادی، سهم خودروهای الکتریکی در بازار اتحادیه‌اروپا به بیش از ۲۷ درصد رسیده است؛ عددی که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل حدود پنج درصد افزایش را نشان می‌دهد.
این تغییر ترکیب ناوگان خودرویی به‌معنای کاهش مصرف واقعی روغن‌موتور در میان‌مدت است. خودروهای تمام‌برقی عملا از چرخه مصرف روغن‌موتور خارج می‌شوند و خودروهای هیبریدی نیز به‌دلیل ساختار خاص پیشرانه، دوره‌های تعویض روغن طولانی‌تری دارند. همین امر باعث شده که بسیاری از شرکت‌های اروپایی تولید روغن‌موتور، از هم‌اکنون سرمایه‌گذاری خود را به سمت روغن‌های تخصصی برای پیشرانه‌های هیبریدی و سیستم‌های خنک‌کننده باتری هدایت کنند.
فشار هزینه‌ها و حاشیه‌سود پایین تولیدکنندگان
افزایش هزینه مواداولیه و نوسانات قیمت نفت در بازار جهانی از مهم‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان روغن‌موتور در سال جاری بوده است. طبق داده‌های StellarMR، قیمت پایه روغن‌های معدنی در بازار اروپا از ابتدای ۲۰۲۵ تا پایان ژوئن حدود ۸ تا ۱۰ درصد افزایش یافته است. در کنار آن، هزینه افزودنی‌های شیمیایی و حمل‌ونقل نیز رشد قابل‌توجهی داشته است.
با این حال، تولیدکنندگان بزرگ توانسته‌اند با تکیه بر برندینگ و تمرکز بر محصولات پریمیوم، بخشی از این افزایش هزینه را از طریق بالا بردن قیمت نهایی جبران کنند. درمقابل، شرکت‌های کوچک‌تر و برندهای مستقل به‌دلیل نداشتن مقیاس اقتصادی و شبکه توزیع گسترده، در نیمه نخست سال با افت سودآوری مواجه شده‌اند. برخی حتی تولید خود را به‌طور موقت متوقف کرده‌اند.
تغییر رفتار مصرف‌کنندگان و بازار پس از فروش
در بخش مصرف‌کننده نهایی، الگوی خرید نیز تغییر کرده است. مشتریان اروپایی در نیمه نخست ۲۰۲۵ تمایل بیشتری به خرید آنلاین و برندهای دارای تاییدیه خودروسازان (OEM approvals) نشان داده‌اند. این روند موجب رشد پلت‌فرم‌های فروش دیجیتال روانکار و افزایش سهم برندهای جهانی در مقایسه با تولیدکنندگان محلی شده است.
در بازار پس از فروش نیز تعمیرگاه‌ها و مراکز خدمات خودرویی، استفاده از روغن‌های تمام‌سنتتیک با فاصله تعویض طولانی‌تر را ترجیح داده‌اند. به‌طور میانگین، فاصله تعویض روغن در خودروهای اروپایی اکنون به ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر رسیده که در مقایسه با دهه قبل، کاهش مصرف فیزیکی روغن را به‌همراه داشته است.
تفاوت‌های جغرافیایی؛ از آلمان تا لهستان
از نظر توزیع جغرافیایی، بازار غرب اروپا همچنان بزرگ‌ترین سهم را دارد؛ اما رشد قابل‌توجه در شرق اروپا، به‌ویژه در لهستان و جمهوری چک دیده می‌شود. در کشورهای شرقی، به‌دلیل میانگین سن بالاتر ناوگان خودروهای احتراق‌داخلی و سرعت کمتر جایگزینی با خودروهای برقی، مصرف روغن‌موتور هنوز روندی افزایشی دارد.
در مقابل، بازارهای پیشرفته‌تر مانند آلمان، فرانسه و هلند بیشتر به‌سمت محصولات پریمیوم، کم‌ویسکوز و دوستدار محیط‌زیست حرکت کرده‌اند. در این کشورها، تقاضا برای روغن‌های سنتی با پایه معدنی تقریبا در حال حذف است.
سیاست‌های زیست‌محیطی و الزامات جدید
در سال ۲۰۲۵، اجرای بسته «Green Deal» اتحادیه اروپا فشار مضاعفی بر صنایع وابسته به‌نفت وارد کرده است. بخش روانکارها نیز از این قاعده مستثنا نیست. براساس مقررات جدید، شرکت‌ها موظف به ارائه گزارش ردپای کربن و درصد مواد بازیافتی در محصولات خود هستند. این الزام، ضمن افزایش هزینه‌های اداری و آزمایشگاهی، تولیدکنندگان را وادار کرده تا فناوری‌های نوین پالایش و تصفیه را وارد خطوط تولید کنند.
به‌باور کارشناسان، این مقررات در بلندمدت منجر به حذف تدریجی تولیدکنندگان کوچک و ادغام بیشتر بازار خواهد شد. در مقابل، برندهای بزرگ بین‌المللی که توان تحقیق و توسعه بالاتری دارند، از این تحول بهره خواهند برد.
