این همزمانی سبب شده درکنار تمرکز خودروسازی بر کاهش مصرف سوخت و آلودگی محیطی، دادههای ایمنی تصادف و حفاظت از جان سرنشینان و عابرانپیاده در ارزیابی خودروها نقش بیسابقهای پیدا کند. با توجه به اینکه تست ایمنی خودرو در جهان توسط چند موسسه مطرح از جمله یوروانکپ Euroncap (موسسه تست تصادف اروپا)، موسسه بیمه ایمنی بزرگراه ایالاتمتحده IIHS، سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه ایالاتمتحده NHTSA و C-NCAP (موسسه ارزیابی ایمنی خودروهای چینی) انجام میشود، این سازمانها وظیفه دارند تا با تبیین استانداردها و انجام تستها و آزمونهای مربوطه روی خودروهای مختلف، ایمنی خودرو را مورد ارزیابی قرار دهند و درنتیجه بهترین آنها را بهمشتریان معرفی کنند. در این مطلب به ایمنی خودروهای هیبریدی، پلاگین-هیبرید و تمامالکتریکی خواهیم پرداخت.
نقش تستهای ایمنی در طراحی و تولید خودروهای هیبریدی و الکتریکی
خودروهای هیبریدی و تمامالکتریکی از نظر ساختار فنی با خودروهای متداول (دارای پیشرانههای احتراقداخلی بنزینی و دیزلی) متفاوت هستند و از معایب و مزایای ایمنی خاص خود برخوردارند. در مدلهای هیبریدی، پلاگین-هیبریدی و تمامالکتریکی آنچه اهمیت دارد، استفاده از باتری مناسب است. زیرا باتریها منبع تامین نیروی الکتریکی هستند و با ایمنی خودرو ارتباط مستقیم دارند. همچنین در مدلهای تمامالکتریکی، بحث وزن خودروها از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ چراکه بحث در اینجا بر سر مرکز ثقل پایین و پایداری خودرو است.
ساختار خودروهای تمامالکتریکی نیز بهلطف فضای بیشتر بهدلیل عدمبرخورداری از موتور احتراقداخلی بهگونهای است که ایمنی سرنشینان بهطور حداکثری مورد توجه قرار گرفته است. با این حال در مدلهای هیبریدی، پلاگین-هیبریدی و تمامالکتریکی (EV) خطر حریق پس از تصادف بهدلیل استفاده از باتریهای خاص تا حد زیادی وجود دارد و همین امر بحث طراحی و جانمایی صحیح باتری در این مدل خودروها را مرتب بهخودروسازان گوشزد میکند.
بر این اساس در تستهای ایمنی و تست تصادف، علاوهبر پارامترهایی مانند تست برخورد از جلو، برخورد جانبی و تست واژگونی، تستهای مرتبط با کیفیت و مقاومت باتری، سیستمهای الکترونیکی و الکتریکی خودرو نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
استانداردها و روشهای آزمون در موسسههای مطرح و معتبر
همانطور که اشاره شد موسسههای یوروانکپ Euroncap (موسسه تست تصادف اروپا)، موسسه بیمه ایمنی بزرگراه ایالاتمتحده IIHS، سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه ایالاتمتحده NHTSA و C-NCAP (موسسه ارزیابی ایمنی خودروهای چینی) وظیفه دارند استانداردهای مربوطه را در زمینه ایمنی خودرو تبیین و محصولات کمپانیهای مطرح را هر یک پس از دیگری مورد بررسی و تحلیل قرار دهند.
یوروانکپ؛ استاندارد طلایی اروپایی
یوروانکپ (EuroNcap) یکی از معتبرترین موسسههای ارزیابی ایمنی خودرو در جهان است که تستهای گستردهای را در این رابطه مد نظر قرار داده و آنها را اجرایی میکند که از آن جمله میتوان به تست حفاظت سرنشینان بزرگسال و کودک در برخوردهای مختلف، حفاظت عابرانپیاده و دوچرخهسواران، سیستمهای فعال ایمنی مانند ترمز اضطراری خودکار، سیستمهای جلوگیری از خروج از خط و کمکی پیشرفته و هوشمند رانندگی اشاره کرد. امسال نیز یوروانکپ با انتشار نتایج تازهترین تستهای خود نشان داد بسیاری از خودروهای الکتریکی، 5 ستاره ایمنی را در فرآیند تستهای این موسسه از آنِ خود کردهاند. این مدلها مرسدسبنز CLA جدید، تسلا مدل Y جدید و هیوندای نکسو و سایر برندها مانند امجی 4 نسخه EV، چری تیگو4، کیا EV4، ولوو EX90 و... هستند که همگی از بالاترین شاخص حفاظت از بزرگسالان و کودکان بهره میبرند. نکته بسیار مهم اینکه یوروانکپ در سالهای آینده قصد دارد معیارهای ایمنی را سختگیرانهتر کند تا خودروهایی با فناوریهای پیشرفته حفاظت فعال و غیرفعال بهسطوح بالاتری دست پیدا کنند.
NHTSA، سازمان ملی ایمنی ترافیک در ایالاتمتحده
در ایالاتمتحده سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه (NHTSA) با برنامه 5 ستاره ایمنی تستهای استانداردی روی خودروهای جدید انجام میدهد که از آن جمله میتوان بهتست برخورد از روبهرو، برخورد جانبی، واژگونی، تستهای عملکرد سیستمهای پیشرفته و کمکی راننده اشاره کرد. در تست و بررسیهای اخیر این سازمان، تعداد قابل توجهی از خودروهای هیبریدی و تمامالکتریکی موفق بهکسب 5 ستاره ایمنی درخشان شدهاند. بر این اساس نام مدلهایی همچون لکسوس ES300h، تویوتا BZ4X، تویوتا پریوس، شورولت ایکوناکس تمامالکتریکی EV، فولکسواگن ID.4، کادیلاک لیریک، هیوندای توسان هیبریدی، هیوندای آیونیک 6، لوسید ایر و... در این فهرست بهچشم میخورد. برخلاف یوروانکپ که تستهای فعال ایمنی (Safety Assist) را در امتیازدهی بسیار موثر میداند، سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه( NHTSA) بیشتر بر ایمنی ساختاری و عملکرد سیستمهای پایهای ایمنی تمرکز میکند. اگرچه در سالهای اخیر ارزیابی عملکرد سیستم کمکی ایمنی پیشرفته ADAS در ارزیابیهای این سازمان مطرح نیز لحاظ شده و از استاندارد سختگیرانهای برخوردار است.
IIHS، استاندارد سختگیرانه خودروهای آمریکایی
موسسه بیمه ایمنی بزرگراه ایالاتمتحده (IIHS) یکی از مراکز مستقل و معتبر ایمنی خودرو است که روی انواع تستهای برخورد (با بررسی دقیق آسیبدیدگی سرنشینان و پارامترهای به حداقل رساندن آن) تمرکز زیادی دارد. در ارزیابیهای اخیر این موسسه طی تست برخورد از جلو با تداخل متوسط (moderate overlap) مشخص شده است خودروهایی مانند تویوتا کمری هیبریدی XV80، سوبارو سولترا، فورد موستانگ مک-ای، کیا EV9، آئودی Q6 اسپرتبک ای-ترون و ولوو XC90 پلاگین-هیبریدی توانستهاند با بالاترین امتیاز ایمنی در فهرست بهترینها قرار گیرند. هرچند برخی از این خودروها مانند کیا EV9 و فورد موستانگ مک-ای در حفاظت از سرنشینان عقب در این نوع برخورد کمی ضعف داشتهاند.
مضاف بر این موارد موسسه بیمه ایمنی بزرگراه ایالاتمتحده (IIHS)، بهمعیارهای جدیدی برای چراغهای جلو، سیستمهای پیشگیری از برخورد و حفاظت همهجانبه از کودکان اهمیت زیادی میدهد؛ بههمین دلیل خودروهای نامبردهشده به جایگاه ایمنی بسیار بالا Top Safety Pick + دست یافتهاند.
C-NCAP؛ چشمانداز نو در چین
در کشور چین موسسه ارزیابی ایمنی خودروهای چینی یا «C-NCAP» بر اساس مدل یوروانکپ توسعه یافته و تستهای مقدماتی مشابه را انجام میدهد. این سازمان در سالهای اخیر استانداردهای خود را بهروز کرده و خودروهای ساخت چین و سایر خودروسازان مطرح را که محصولاتشان در این کشور مونتاژ میشود، مورد بررسیهای دقیق قرار میدهد. جالب است بدانید که در نتایج اخیر این موسسه در سال جاری میلادی شیائومی SU7 با 5 ستاره ایمنی درخشان و کسب 93.5 درصد امتیاز توانسته در میان ایمنترین خودروهای الکتریکی در بازار چین جایگاه خوبی را از آنِ خود کند. هرچند که خودروهایی مانند تویوتا bZ3X، آئودی Q6L ای-ترون، اواتر 07 یا Avatr 07، فولکسواگن آیدی یونیکس و ... نیز در فهرست ایمنترینهای سال C-NCAP با کسب 5 ستاره ایمنی درخشان قرار گرفتهاند. ناگفته نماند که پارامترهایی مانند سیستم کمکی پیشرفته راننده در برخی از خودروهای مربوطه نیاز به فراخوان داشته است.
تحلیل نتایج ایمنی خودروهای هیبریدی و تمامالکتریکی
درنهایت بررسیها نشان میدهد خودروهای تمامالکتریکی (EV) جدید توانستهاند امتیازات مشابه یا حتی بهتر از مدلهای بنزینی و دیزلی را در تستهای تصادف گوناگون از آنِ خود کنند. این تستها در زمینه حفاظت از سرنشینان بزرگسال و کودک بوده که بهخوبی گویای ایمنی خودروهای تمامالکتریکی و هیبریدی است. همچنین در بسیاری از تستها، خودروهای هیبریدی نیز بهدلیل وزن بیشتر و توزیع بهتر آن، مزایای ایمنی ساختاری بالاتری در مقایسه با مدلهای دیگر داشتهاند که از آن جمله میتوان به تویوتا کمری هیبریدی XV80 اشاره کرد که این مهم را بهخوبی ثابت کرده است. با این حال سیستمهای پیشرفته کمکی راننده یکی از بخشهای کلیدی در امتیاز نهایی هستند و برخی هیبریدیها (HEV) و تمامالکتریکیها (EV) نتوانستهاند امتیازهای کاملی را در این زمینه بهخود اختصاص دهند.
نقاط قوت و چالشها در ایمنی هیبریدیها و الکتریکیها
همانطور که گفته شد خودروهای هیبریدی، پلاگین-هیبریدی و تمامالکتریکی نقاط قوت و ضعف گوناگونی دارند. اما بهطور کلی میتوان گفت طراحی بدنه فاقد موتور احتراقداخلی سبب افزایش فضای جذب انرژی در برخوردها میشود و این از نقاط قوت خودروهای هیبریدی، پلاگین-هیبریدی و تمامالکتریکی بهشمار میرود. همچنین وزن بیشتر باتریها میتواند به افزایش پایداری در برخی تصادفات کمک کند. درعین حال سیستمهای ایمنی فعال پیشرفته در برخی مدلها امتیازات مهمی در جلوگیری از تصادف کسب کردند. در مقابل خطرات مربوط به باتری پس از برخورد، مانند احتمال آتشسوزی در صورت طراحی نامناسب از جمله مهمترین چالشها در خودروهای تمامالکتریکی، هیبریدی و پلاگین-هیبریدی بهشمار میرود. همچنین در این نوع از خودروها نیاز است که سیستم کمکی پیشرفته رانندگی بهبود یابد؛ چراکه خودروهای هیبریدی، پلاگین-هیبریدی و بهویژه تمامالکتریکی قابلیت هوشمندسازی بالاتری در مقایسه با مدلهای سنتی و احتراقداخلی دارند.
چرا تست تصادف برای مشتریان مهم است؟
درحقیقت تضمین ایمنی واقعی در خرید خودرو تاثیر چشمگیری دارد. به این معنا که امتیازات پنج ستاره یا اهدای جوایز TOP SAFETY PICK بازتاب واقعی عملکرد خودرو در سناریوهای مشابه تصادفات واقعی بهشمار میروند. بر این اساس انتشار نتایجی که از تستهای یوروانکپ، موسسه بیمه ایمنی بزرگراه ایالاتمتحده (IIHS) و سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه (NHTSA) حاصل میشود، به مصرفکننده کمک میکند با انتخاب آگاهانه، یک مدل خودرو کاملا ایمن را برای مصرف روزانه در اختیار داشته باشد.
تاثیر نتایج نهایی تست ایمنی روی محصولات خودروسازی
نتایج بد تستها در بسیاری از موارد منجر بهبازنگری طراحی، اصلاح ساختاری و افزایش سرمایهگذاری در ایمنی میشود. بسیاری از تولیدکنندگان خودرو تحت فشار نتایج موسسههای یوروانکپ (موسسه تست تصادف اروپا)، موسسه بیمه ایمنی بزرگراه ایالاتمتحده (IIHS)، سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه ایالاتمتحده (NHTSA) و موسسه ارزیابی ایمنی خودروهای چینی (C-NCAP) اصلاحات ساختاری را در محصولات جدیدشان در دستور کار قرار دادهاند و این مساله درنهایت بهگزینههای ایمن در بازار جهانی و داشتن گزینههای مطمئن برای رانندگان بدل خواهد شد.
