خودروهای الکتریکی در سراسر دنیا به‌عنوان راه‌حلی برای کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی مورد استقبال ناوگان‌های مختلف قرارگرفته‌اند و دولت‌ها نیز برای استفاده آن‌ها در ناوگان‌های حمل‌ونقل عمومی، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیقی انجام داده‌اند. در کشور نیز طی سال‌های اخیر شاهد بودیم سرمایه‌گذاری‌های اولیه برای تولید یا واردات اتوبوس‌های الکتریکی به ناوگان حمل‌ونقل توسط خودروسازان داخلی انجام شد، اما هیچ‌یک از این طرحها به سرانجام نرسیدند که می‌توان علت آن را در نبود حمایت کافی ازسوی دولت و سازمان‌هایی چون شهرداری‌ها دانست. با این‌حال به تازگی خبرهایی رسیده که شهرداری و وزارت صمت قرار است دست در دست یکدیگر کلنگ برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل مسافری در کشور را تا پایان امسال بزنند و با واردات و تولید توامان ناوگان را به سمت استفاده از مدل‌های پاک هدایت کنند. حالا باید منتظر ماند و دید سهم داخلی‌ها در مقایسه با مدل‌های وارداتی چقدر بوده و این طرح به نفع تولید داخل تمام می‌شود یا قرار است جیب تولیدکنندگان خارجی را پر کند.
ورود اتوبوس‌های الکتریکی به حمل‌ونقل عمومی تا پایان سال
در راستای توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی، قرار است به‌زودی شاهد ورود خودروهای الکتریکی به حمل‌ونقل عمومی کشور باشیم. آن طور که معاون وزیر صمت اعلام کرد دتا پایان سال جاری این خودروها به ناوگان کشور وارد می‌شوند. پیش از این نیز شهردار تهران در نشست خبری خود اعلام کرده بود شهرداری به دنبال برقی‌سازی شهر است.
علیرضا زاکانی به هوشمندسازی شهر اشاره کرد و گفت: «اقداماتی در این رابطه انجام شده است.»
الکتریکی‌شدن ناوگان؛ توسعه ساخت داخل یا سرمایه‌گذاری روی واردات؟
به‌طور قطع آن چه در این میان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود، سهم داخلی‌سازی و خودروسازان داخلی از برقی‌سازی ناوگان است. براساس آمارها در یک دهه گذشته تقریبا سفارش‌گذاری به اتوبوس‌سازان داخلی نزدیک به صفر بوده و برخی از آن‌ها با توقف خطوط تولید خود روبه‌رو بوده‌اند. این بدان معناست که تولید در میان این بخش از تولیدکنندگان به کمترین میزان خود در دوران فعالیتشان رسیده است. با این‌حال این خودروسازان تلاش کرده‌اند همواره تکنولوژی تولید را توسعه داده و هم راستا با فناوری‌های روز دنیا گام بردارند.
همان‌طور که در دو سال اخیر شاهد رونمایی از اتوبوس‌های الکتریکی تولید داخل بوده‌ایم. از این رو، انتظار می‌رود اتوبوس‌سازان داخلی کشور که در این سال‌ها با مشکلات بسیاری همراه بوده‌اند، حالا در صف اول گشایش ناوگان باشند و بیشترین سهم از تامین نیاز ناوگان را در اختیار بگیرند. البته گفته می‌شود؛ نمونه‌های اولیه وارداتی خواهد بود؛ اما انتظار می‌رود در میان‌مدت به طراحی و ساخت محصول ورود کنیم.
معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت با اشاره به برنامه‌ها برای همکاری با اتوبوس‌سازان داخلی اظهار کرد: «ما درحال‌حاضر سه تولیدکننده داخلی اتوبوس در کشور داریم که یک همکار قوی خارجی و یک همکار قوی صنعتی دانشگاهی دارند؛ اما به دلیل این‌که قرار است این کار در فاز کوتاه‌مدت و انتهای سال ۱۴۰۲ انجام شود مسلما نمونه‌های اولیه وارداتی خواهد بود و در میان‌مدت نیز به طراحی و ساخت محصول ورود خواهیم کرد.»
منوچهر منطقی در ادامه تصریح کرد: «وقتی خودروهای برقی به‌صورت عمومی استفاده شوند، ما دیگر این مسائل و مشکلات را نخواهیم داشت و در واردات هم یک تعادل نسبی ایجاد می‌شود و انحصار از بین خواهد رفت.»
آماده‌سازی نقشه راه اولیه برای برقی سازی ناوگان
موضوع دیگری که باید پیش از توسعه ناوگان در نظر گرفته شود، توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز این خودروهاست؛ قطعات، شارژرهای و ایستگاه‌های شارژ، از مهم‌ترین مواردی است که باید پیش از تولید یا واردات اتوبوس‌های الکتریکی در نظر گرفته شود.
معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت در خصوص زیرساخت‌های استفاده از خودروهای برقی در ایران اظهار کرده است که «این موضوع در گام نخست به یک راهبرد و مطالعه جامع و کامل نیاز دارد که خوشبختانه این مطالعات از پنج سال قبل در معاونت علمی و فناوری شروع شده است.»
منوچهر منطقی همچنین گفته است «بعد از برگزاری جلسات متعدد با سازمان‌های مختلف، به یک جمع‌بندی و نقشه راه اولیه رسیده‌ایم؛ هم‌اکنون نقشه راه برقی‌سازی خودروها در کشور تهیه شده و برای خودروهای عمومی نیز تصمیم‌گیری شده است.»
وی ادامه داد: «شهرداری تهران داوطلب شده که برای داشتن هوای پاک، این کار را انجام دهد و برای پیاده‌سازی این مدل ایستگاه‌هایی را موردمطالعه و بررسی قرار داده و هم اکنون در حال ورود به کارهای اجرایی است.»
