کارشناسان بر این باورند که بدون اصلاحات ساختاری و تقویت رقابت سالم، نه تنها مصرف‌کنندگان آسیب می‌بینند، بلکه تولیدکنندگان داخلی نیز فرصت بهره‌گیری از ظرفیت‌های خود را از دست خواهند داد.
محمد بیاتیان، عضو اسبق کمیسیون صنایع مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» تاکید کرد: «ایجاد شفافیت در بازار، اصلاح سیاست‌های قیمت‌گذاری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، می‌تواند مسیر صنعت‌خودرو را به سمت بهبود کیفیت و توسعه پایدار هدایت کند.»
وی معتقد است: «بدون نوآوری و همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی، چشم‌انداز روشن برای صنعت‌خودرو ایران امکان‌پذیر نخواهد بود.»
نقش بازار سیاه در صنعت‌خودرو چیست و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟
بازار سیاه خودرو نتیجه کمبود عرضه و تقاضای بالاست و در شرایطی که محدودیت‌های ارزی و گمرکی شدید وجود دارد، فعالیت‌های غیررسمی و قاچاق قطعات و خودرو افزایش می‌یابد. این بازار باعث می‌شود قیمت‌ها غیرشفاف و بالاتر از ارزش واقعی باشند و مصرف‌کنندگان با نارضایتی و بی‌اعتمادی مواجه شوند. همچنین، بازار سیاه انگیزه تولیدکنندگان داخلی را برای برنامه‌ریزی صحیح کاهش می‌دهد و مدیریت تقاضا را دشوار می‌کند. برای مقابله با این پدیده، افزایش شفافیت در فرآیندهای اقتصادی و ایجاد بسترهای قانونی بسیار حیاتی است. دولت و سازمان‌های نظارتی باید با کنترل دقیق ثبت سفارش، مدیریت مناسب عرضه و پیاده‌سازی سامانه‌های شفاف برای فروش خودرو، زمینه فعالیت غیررسمی را محدود کنند. همچنین، آموزش مصرف‌کنندگان و اطلاع‌رسانی دقیق می‌تواند آن‌ها را از خرید از بازار سیاه باز دارد و فشار بر تولیدکنندگان رسمی را افزایش دهد تا کیفیت و عرضه خود را بهبود دهند.
چگونه می‌توان با چالش‌های قیمت‌گذاری دستوری در صنعت‌خودرو مقابله کرد؟
قیمت‌گذاری دستوری یکی از مشکلات مزمن صنعت‌خودرو است که باعث کاهش انگیزه تولیدکنندگان و افت کیفیت محصولات شده است. این سیاست می‌تواند منجر به ایجاد بازار غیررسمی و افزایش شکاف بین قیمت واقعی و نرخ مصوب شود و نارضایتی مصرف‌کننده را به‌همراه داشته باشد. اصلاح این سیاست و حرکت به سمت نظام قیمت‌گذاری مبتنی بر عرضه و تقاضا، می‌تواند به ایجاد رقابت سالم کمک کند و تولیدکنندگان را ترغیب به بهبود کیفیت کند. علاوه‌بر اصلاح قیمت‌گذاری، حمایت از تولیدکنندگان داخلی از طریق ارائه تسهیلات مالی، کاهش هزینه‌های تولید و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، می‌تواند به‌کاهش اثرات منفی قیمت‌گذاری دستوری کمک کند. ایجاد شفافیت در فروش خودرو، برنامه‌ریزی دقیق تولید و کنترل دقیق بر تحویل محصولات نیز می‌تواند از بروز نارضایتی مصرف‌کنندگان جلوگیری و بازار را به سمت ثبات هدایت کند.
آیا می‌توان به سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت‌خودرو امیدوار بود؟
سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت‌خودرو ایران تحت‌تاثیر شرایط سیاسی و اقتصادی کشور قرار دارد. در سال‌های گذشته، تحریم‌ها و نوسانات اقتصادی مانع از جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی شده‌اند و فعالان بازار از عدم‌اطمینان در شرایط اقتصادی و ریسک‌های سیاسی گلایه دارند. با این حال، اگر دولت بتواند محیطی امن، شفاف و پایدار برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کند، امکان ورود سرمایه‌گذاری به صنعت‌خودرو فراهم می‌شود. سرمایه‌گذاری خارجی نه تنها به تامین منابع مالی کمک می‌کند، بلکه انتقال فناوری و نوآوری به تولیدکنندگان داخلی را نیز تسهیل می‌سازد. این موضوع می‌تواند صنعت‌خودرو ایران را به سمت خودروهای هیبریدی و برقی هدایت و مسیر توسعه محصولات باکیفیت و رقابتی را هموار کند. همکاری با شرکت‌های بین‌المللی همچنین می‌تواند دانش مدیریتی و استانداردهای جهانی را به بخش‌های مختلف زنجیره تولید منتقل کند.
نظر شما درباره آینده صنعت‌خودرو در ایران چیست؟
آینده صنعت‌خودرو ایران به تصمیمات امروز و اصلاحات ساختاری بستگی دارد. توجه به نوآوری، تولید قطعات پیشرفته، خودروهای برقی و هیبریدی می‌تواند مسیر رشد پایدار را هموار کند. همچنین همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، می‌تواند کیفیت و تنوع محصولات را افزایش دهد و مصرف‌کنندگان را مجذوب بازار داخلی کند. در کنار این موارد، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی و ارتقای استانداردهای خدمات پس از فروش می‌تواند نقش موثری در بهبود کیفیت خودروهای داخلی داشته باشد. درنهایت، ترکیبی از اصلاحات مدیریتی، سیاست‌های تشویقی و ایجاد رقابت سالم می‌تواند صنعت‌خودرو ایران را به سمت ثبات، رشد و رقابت‌پذیری در سطح بین‌المللی هدایت کند.
