به گزارش «اخبار خودرو»،خودروهای الکتریکی به‌وضوح یکی از نیازهای شهری در ایران به‌حساب می‌آیند؛ خودروهایی که با آمدنشان شاهد کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و به‌تبع آن کاهش چشمگیر آلاینده‌های زیست‌محیطی خواهیم بود. گرچه تا امروز صحبت‌های بسیاری بر سر تولید یا ورود این خودروها به بازار داخلی شده، اما چندان اقدام مثبتی در این خصوص انجام نشده است. با توجه به این‌که خودروهای تجاری آلایندگی بیشتری تولید می‌کنند، چه‌بسا حضور این خودروها در بخش تجاری راهگشاتر از سواری‌ها باشد. در همین راستا، سال‌هاست تولید اتوبوس‌های برقی در کشور ازسوی خودروسازان دولتی و خصوصی مورد ارزیابی قرار گرفته و حتی در برخی موارد از نسخه‌های الکتریکی این خودروها در خطوط مختلف شهری استفاده شده است. با این‌حال اما هیچ یک از این پروژه‌ها مستمر نبوده‌اند که دلیل اصلی آن را باید عدم‌حمایت دولت از تولید داخل عنوان کرد. حالا اما منوچهر منطقی، دبیر ستاد توسعه حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی رئیس‌جمهور از عرضه نمونه صنعتی اتوبوس برقی تا پایان سال جاری خبر داده است که این موضوع اما و اگرهای بسیاری را به همراه دارد.
عرضه اتوبوس برقی تا پایان سال 99
منوچهر منطقی با اعلام این‌که نمونه صنعتی اتوبوس برقی تا پایان سال 99 عرضه خواهد شد، اظهار کرد: «این ستاد درراستای توسعه حمل‌ونقل هوشمند، پروژه‌های هوشمندی را طراحی و بااستفاده از ظرفیت توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی کشور، این پروژه‌ها را اجرایی کرده است.» دبیر ستاد توسعه حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی رئیس‌جمهوری با بیان این‌که توسعه موتورهای برقی در حال پیگیری است، گفت: «علاوه بر آن نمونه صنعتی، اتوبوس‌های برقی تا انتهای سال جاری ارائه خواهد شد.»
وی با اشاره به اقدامات این ستاد در حوزه حمل‌ونقل هوشمند، با تاکید بر این‌که این بخش دارای ارکان متعددی است، بیان کرد: «یکی از ابعاد شهر هوشمند، حمل‌ونقل هوشمند و پیشرفته است و این امر محقق نخواهد شد، مگر آن‌که همه دستگاه‌های دولتی ذیربط در کنار توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان همکاری داشته باشند.» منطقی اجرای پروژه اتوبوس برقی شهری را در این راستا عنوان کرد و یادآور شد: «در این پروژه با همکاری دانشگاه تهران با همراهی شهرداری تهران و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تعریف شده است، به دنبال طراحی اتوبوس تمام برقی با قوای محرکه کاملا بومی و ایرانی هستیم.»
برقی‌ها جای خود را به دیزلی‌ها دادند!
به‌کارگیری اتوبوس‌های برقی در خطوط شهری گرچه در نگاه نخست به‌ویژه در روزهای آلوده پایتخت خبری خوشایند به نظر می‌رسد، اما تجربه نافرجام استفاده از این خودروها در کلانشهرهای کشور طی سال‌های گذشته، خوشی این خبر را با تردید همراه می‌کند.
در دهه گذشته، شاهد تردد اتوبوس‌های برقی در پایتخت و برخی کلانشهرها بودیم؛ ناوگانی که به‌رغم قابلیت‌های بی‌شمارش، عمر کوتاهی در کشور داشت و با رسیدن به فرسودگی، به‌جای به‌روزرسانی در یک حرکت معکوس جای خود را دوباره به مدل‌های سوخت فسیلی داد.
این در حالی است که تکنولوژی این خودروها حتی برای زمان استفاده نیز کمی قدیمی بود؛ کابل‌های متصل این اتوبوس‌ها در کنار به‌هم‌ریختگی شهر، محدودیت‌هایی را هم در حرکت و جابه‌جایی برای این ناوگان به وجود آورده بود. استفاده از اتوبوس‌های برقی هرچند در کشور مستمر نبود و شبیه یک نمونه آزمایشی بود، اما امکان خوبی را برای آزمون و خطای این مهم میسر کرد.
البته ناگفته نماند این مدل اتوبوس‌ها بعد از گذشت بیش‌از یک‌دهه، دوباره به برخی از آن خطوط بازگشته‌اند و در روزهایی که دنیا به دنبال استفاده از مدل‌های پیشرفته و توسعه ناوگان الکتریکی است، با همان تکنولوژی قدیمی در تهران فعالیت می‌کنند.
عدم‌حمایت دولت از تولیدکنندگان اتوبوس‌های برقی
با نزدیک شدن به آغاز روند تولید، طبق گفته منوچهر منطقی؛ به نظر می‌رسد برای ایجاد زیرساخت‌های شهری و آماده‌سازی فضای مناسب برای استفاده از این اتوبوس‌ها زمان از دست رفته باشد.
مگر آن که قرار باشد با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی کشور، نسخه از رده خارج اتوبوس‌های گذشــــــته ساخته شود و بـــاز هم شاهد استفاده از کابل‌های بی‌شمار در سراسر خطــــــوط شهر باشیم.
این در حالی است که بسیاری از خودروسازان در سال‌های خوش برجام، از پتانسیل و آمادگی خود برای تولید اتوبوس‌های الکتریکی باتری‌دار خبر داده بودند؛ شرکت‌هایی که به‌واسطه نابرخورداری از حمایت‌های دولتی و نافرجامی برجام، مجبور به نیمه‌کــــــاره رها کردن طرح‌های خود شدند.
مهم‌ترین طرح‌هایی که قرار بود در راستای واردات و در گام‌های بعدی داخلی‌سازی اتــــــــوبوس‌های الکتریکی اجرا شود، همکاری یکی از شـــــــرکت‌های داخلی با BYD چین بود که درراستـــــــــای آن تعدادی اتوبوس برای تست به شهرهایی همچــــــــــــون شیــــــراز آورده شد.
با این‌حال، با بسته‌شدن دست خودروسازان داخلی به‌دلیل تحریم‌های دوباره و خروج آمریکا از برجام، دولت نیز هیچ حمایتی از این شرکت‌ها و خودروسازان به عمل نیاورد و این طرح هم مانند بسیاری از طرح‌های مفید صنعت تجاری کشور نیمه‌تمام ماند.
اتوبوس‌های الکتریکی در گرو حمایت از تولید داخل
در کنار تمام مباحث مربوط به واردات اتوبوس‌های الکتریکی به‌صورت CBU (ساخته‌شده به‌صورت نهایی) در سال‌های برجام، برخی خودروسازان داخلی به دنبال ایجاد زیرساخت‌هایی برای تولید اتوبوس‌های الکتریکی با درصد مشخصی از داخلی‌سازی بودند.
شاید تولید داخل این خودروها در سال‌های گذشته به‌سرعت عملی نبود، اما به‌طور قطع می‌توانست شروع تحولی بزرگ در صنعت اتوبوس‌سازی کشور باشد. شرکت‌های آذهایتکس و شهاب‌خودرو در این میان دو تجاری‌ساز بزرگ کشور بودند که در مسیر تحقق رویای تولید اتوبوس‌های الکتریکی حرکت می‌کردند.
این دو تولیدکننده داخلی قرار بود در همکاری با شرکای خارجی خود، ناوگان کشور را از سوخت‌های فسیلی رها کرده و به سمت استفاده از انرژی‌های پاک بیاورند.
گرچه طرح شرکت‌های تولیدگرا نیز نیمه‌کاره ماند و چند سالی است که خبری از تولید اتوبوس‌های الکتریکی و حتی دیزلی نیست، اما هنوز هم می‌توان به ادامه این مسیر امید داشت.
در‌همین‌راستا، مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو نیز برای تولید اتوبوس‌های الکتریکی اعلام آمادگی کرد که نشان می‌دهد این صنعت هم در گرو همکاری با دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان و هم در گروه حمایت از تولیدکننده و خودروساز داخلی است.
